ભારતમાં વાહનોની નંબર પ્લેટ તેમના પ્રકાર અને ઉપયોગ પ્રમાણે અલગ-અલગ રંગોમાં જારી કરવામાં આવે છે. ખાનગી વાહનો માટે સફેદ, કોમર્શિયલ વાહનો માટે પીળી, ઇલેક્ટ્રિક વાહનો માટે લીલી, ટેમ્પરરી વાહનો માટે લાલ, વિદેશી પ્રતિનિધિઓ માટે વાદળી અને સેનાના વાહનો માટે ઉપર તીરવાળી નંબર પ્લેટ આપવામાં આવે છે.
નંબર પ્લેટના પ્રકાર: જ્યારે તમે કાર કે બાઇક ખરીદો છો, ત્યારે RTO તરફથી વાહનનો રજિસ્ટ્રેશન નંબર મળે છે, જે આગળ અને પાછળ લાગેલી નંબર પ્લેટ પર લખેલો હોય છે. ભારતમાં નંબર પ્લેટના રંગ વાહનના પ્રકાર અને ઉપયોગ પ્રમાણે અલગ હોય છે. ખાનગી વાહનો સફેદ, કોમર્શિયલ વાહનો પીળા, ઇલેક્ટ્રિક વાહનો લીલા, ટેમ્પરરી ગાડી લાલ, વિદેશી પ્રતિનિધિઓની ગાડી વાદળી અને સેનાના વાહનો માટે ઉપર તીરવાળી નંબર પ્લેટ જારી કરવામાં આવે છે. યોગ્ય નંબર પ્લેટ ન હોવા પર ટ્રાફિક પોલીસ ચલણ કાપી શકે છે અને વાહન જપ્ત પણ કરી શકે છે.
સફેદ નંબર પ્લેટ
સફેદ રંગની નંબર પ્લેટ ખાનગી વાહનો માટે જારી કરવામાં આવે છે. તેમાં ખાનગી કાર, બે-વ્હીલર વાહનો જેવા કે મોટરસાયકલ અને સ્કૂટરનો સમાવેશ થાય છે. સફેદ નંબર પ્લેટ પર વાહનનો રજિસ્ટ્રેશન નંબર કાળા રંગમાં લખેલો હોય છે. આ નંબર પ્લેટ સામાન્ય રીતે સૌથી વધુ જોવા મળે છે કારણ કે મોટાભાગના લોકો ખાનગી વાહન ધરાવે છે.
પીળી નંબર પ્લેટ
પીળા રંગની નંબર પ્લેટ કોમર્શિયલ વાહનો માટે હોય છે. તેમાં ટેક્સી, બસ, ટ્રક અને થ્રી-વ્હીલર ઓટો રિક્ષાનો સમાવેશ થાય છે. પીળી નંબર પ્લેટ પર પણ વાહનનો રજિસ્ટ્રેશન નંબર કાળા રંગમાં લખેલો હોય છે. આ રંગની નંબર પ્લેટ હોવાથી રસ્તા પર વાહનના ઉદ્દેશ્યની ઓળખ તરત થઈ જાય છે.
લીલી નંબર પ્લેટ
લીલા રંગની નંબર પ્લેટ ઇલેક્ટ્રિક વાહનો માટે જારી કરવામાં આવે છે. તેમાં ઇલેક્ટ્રિક સ્કૂટર, બાઇક, કાર અને બસનો સમાવેશ થાય છે. લીલા રંગની નંબર પ્લેટને જોઈને જ ટ્રાફિક પોલીસ અને અન્ય લોકો ઓળખી શકે છે કે આ વાહન પર્યાવરણને અનુકૂળ છે અને ઇલેક્ટ્રિક પાવર પર ચાલે છે.
લાલ નંબર પ્લેટ
લાલ રંગની નંબર પ્લેટ કામચલાઉ અથવા ટેમ્પરરી લાયસન્સ માટે હોય છે. તે નવી ગાડી માટે જારી કરવામાં આવે છે અને ફક્ત એક મહિના માટે માન્ય હોય છે. આ સમયગાળા પછી વાહન માલિકે કાયમી નંબર પ્લેટ લેવી પડે છે. લાલ નંબર પ્લેટથી ખબર પડે છે કે વાહન નવું છે અને હજુ સંપૂર્ણપણે રજિસ્ટર્ડ થયું નથી.
વાદળી નંબર પ્લેટ
વાદળી રંગની નંબર પ્લેટ વિદેશી પ્રતિનિધિઓ અને દૂતાવાસોની ગાડીઓ માટે જારી કરવામાં આવે છે. તેના પર પ્રતિનિધિના દેશનો કોડ પણ લખેલો હોય છે. આ આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે વાહનોની ઓળખ સુનિશ્ચિત કરે છે અને તે જણાવે છે કે વાહન વિદેશી મિશન સાથે જોડાયેલું છે.
ઉપરની તરફ તીરવાળી નંબર પ્લેટ
સેના અને અન્ય સંરક્ષણ દળોની ગાડીઓ માટે ઉપરની તરફ તીરવાળી નંબર પ્લેટ જારી કરવામાં આવે છે. આ પ્લેટ વાહનને અલગ ઓળખ આપે છે અને રસ્તા પર તેમની પ્રાથમિકતા અને મહત્વ દર્શાવે છે.
ટ્રાફિક નિયમ પાલન અને વાહન સુરક્ષામાં મદદરૂપ
નંબર પ્લેટ ફક્ત રંગ અને ડિઝાઇન સુધી સીમિત નથી. તેમાં અક્ષરો અને અંકો પણ વિશેષ મહત્વ ધરાવે છે. ભારતમાં દરેક રાજ્ય માટે અલગ-અલગ કોડ નિર્ધારિત હોય છે. ઉદાહરણ તરીકે, દિલ્હીના વાહનો DL થી શરૂ થાય છે, મુંબઈના વાહનો MH થી અને કોલકાતાના વાહનો WB થી. આ કોડ વાહનના રજિસ્ટ્રેશન સ્થળની માહિતી આપે છે.
આ ઉપરાંત, આધુનિક સમયમાં ડિજિટલ અને સ્માર્ટ નંબર પ્લેટનો પણ ઉપયોગ શરૂ થઈ ગયો છે. આ પ્લેટમાં RFID અથવા QR કોડ લાગેલા હોય છે, જેનાથી વાહનની માહિતી તરત ડિજિટલ રીતે ચેક કરી શકાય છે. આ નંબર પ્લેટ ટ્રાફિક નિયમોના પાલન અને વાહન સુરક્ષાને પ્રોત્સાહન આપે છે.
