કોંગ્રેસ નેતા રાહુલ ગાંધીના ‘વોટ ચોરી’ના આરોપ સંબંધિત અરજીને સુપ્રીમ કોર્ટે ફગાવી દીધી. અદાલતે કહ્યું કે આ મામલો ચૂંટણી પંચના અધિકારક્ષેત્રમાં આવે છે. અરજદારને પંચનો સંપર્ક કરવાનો નિર્દેશ આપવામાં આવ્યો.
નવી દિલ્હી: કોંગ્રેસ સાંસદ અને વિપક્ષના નેતા રાહુલ ગાંધી દ્વારા કર્ણાટક ચૂંટણીમાં કરાયેલા ‘વોટ ચોરી’ (vote rigging)ના આરોપો સંબંધિત અરજીને સુપ્રીમ કોર્ટે ફગાવી દીધી છે. અદાલતે સ્પષ્ટ કર્યું કે આ મામલો ચૂંટણી પંચ (Election Commission)ના અધિકારક્ષેત્રમાં આવે છે, તેથી સુપ્રીમ કોર્ટ તેમાં હસ્તક્ષેપ નહીં કરે. અદાલતના આ નિર્ણય બાદ રાજકીય વર્તુળોમાં આ મુદ્દે ફરીથી ચર્ચા તેજ બની છે.
શું હતો મામલો?
કોંગ્રેસ નેતા રાહુલ ગાંધીએ થોડા સમય પહેલા કર્ણાટક વિધાનસભા ચૂંટણી દરમિયાન ગેરરીતિનો આરોપ લગાવ્યો હતો. તેમણે કહ્યું હતું કે રાજ્યમાં ઘણી વિધાનસભા બેઠકો પર, ખાસ કરીને બેંગલુરુ સેન્ટ્રલમાં, મોટા પાયે ‘વોટ ચોરી’ થઈ છે. રાહુલ ગાંધીએ એવો પણ આરોપ લગાવ્યો હતો કે સત્તાધારી પક્ષ ભાજપે ચૂંટણી પ્રક્રિયાને પ્રભાવિત કરી છે. આ નિવેદન બાદ દેશભરમાં રાજકીય વિવાદ ઊભો થયો હતો.
અરજીમાં શું માંગ કરવામાં આવી હતી?
રાહુલ ગાંધીના આરોપો બાદ એક અરજદારે સુપ્રીમ કોર્ટમાં જનહિત અરજી (PIL) દાખલ કરી હતી. આ અરજીમાં માંગ કરવામાં આવી હતી કે અદાલત એક વિશેષ તપાસ દળ (Special Investigation Team – SIT)ની રચના કરે, જેનું નેતૃત્વ કોઈ નિવૃત્ત ન્યાયાધીશ (retired judge)ને સોંપવામાં આવે. અરજદારનો તર્ક હતો કે મામલાની નિષ્પક્ષ તપાસ ત્યારે જ શક્ય છે જ્યારે તે અદાલતની દેખરેખ હેઠળ કરવામાં આવે.
સુપ્રીમ કોર્ટે અરજી શા માટે ફગાવી?
જસ્ટિસ સૂર્યકાંત અને જસ્ટિસ જોયમાલા બાગચીની પીઠે સુનાવણી દરમિયાન અરજીને ફગાવતા કહ્યું કે ચૂંટણીમાં અનિયમિતતાઓ સંબંધિત મામલાઓ પર સુનાવણી કરવાનો અધિકાર ચૂંટણી પંચ પાસે છે. અદાલતે સ્પષ્ટ કર્યું કે અરજદારે સીધો ચૂંટણી પંચનો સંપર્ક કરવો જોઈએ.
સુપ્રીમ કોર્ટે પોતાના આદેશમાં કહ્યું –
“અમે અરજદારની દલીલો સાંભળી. આ અરજી જનહિત અરજી તરીકે દાખલ કરવામાં આવી છે, પરંતુ આ વિષય સુપ્રીમ કોર્ટના કાર્યક્ષેત્રમાં આવતો નથી. અરજદારે આ મામલો ચૂંટણી પંચ સમક્ષ મૂકવો જોઈએ. અમે એવી અરજીઓ પર સુનાવણી નહીં કરીએ જેનો ઉકેલ બંધારણીય સંસ્થાઓ પાસે પહેલેથી જ ઉપલબ્ધ છે.”
વકીલે શું કહ્યું હતું?
અરજદાર વતી એડવોકેટ રોહિત પાંડેએ દલીલ કરી હતી કે ચૂંટણી પંચને પહેલાથી જ આ મામલાની જાણકારી આપવામાં આવી હતી, પરંતુ પંચે કોઈ પગલાં લીધા નહોતા. તેમણે કહ્યું કે, ચૂંટણી પ્રક્રિયાની પારદર્શિતા લોકશાહી (democracy)નો પાયો છે, તેથી સુપ્રીમ કોર્ટે હસ્તક્ષેપ કરવો જોઈએ. જોકે, અદાલતે આ દલીલને ફગાવી દીધી.
રાહુલ ગાંધીનો આરોપ
રાહુલ ગાંધીએ 7 ઓગસ્ટે એક પત્રકાર પરિષદમાં આરોપ લગાવ્યો હતો કે કર્ણાટકમાં ચૂંટણીઓ દરમિયાન મોટા પાયે વોટ ચોરી થઈ છે. તેમણે ભાજપ પર સીધો હુમલો કરતા કહ્યું હતું કે સત્તાધારી પક્ષે લોકતાંત્રિક પ્રક્રિયા સાથે ચેડાં કર્યા છે. રાહુલ ગાંધીના આ નિવેદનથી વિપક્ષે સરકારને ઘેરવાનો પ્રયાસ કર્યો, જ્યારે ભાજપે આ આરોપોને સંપૂર્ણપણે ખોટા ગણાવ્યા હતા.
ચૂંટણી પંચની પ્રતિક્રિયા
મુખ્ય ચૂંટણી કમિશનર જ્ઞાનેશ કુમારે રાહુલ ગાંધી પાસે તેમના આરોપોના પુરાવા માંગ્યા હતા. પંચે કોંગ્રેસ નેતાને કહ્યું હતું કે તેઓ સાત દિવસની અંદર તેમના દાવાઓના સમર્થનમાં સોગંદનામું (affidavit) રજૂ કરે. ચૂંટણી પંચનું કહેવું હતું કે જો રાહુલ ગાંધી પુરાવા આપી શકતા નથી, તો તેમને પોતાનું નિવેદન પાયાવિહોણું (baseless) સ્વીકારવું પડશે.
