ભારત સરકારે સ્ટારલિંકને 20 લાખ યુઝર્સ અને 200 Mbps સ્પીડની મર્યાદા સાથે સેટેલાઇટ ઇન્ટરનેટ સેવા આપવાની મંજૂરી આપી છે, જેથી ગ્રામીણ કનેક્ટિવિટી વધે અને બજાર સંતુલિત રહે.
Starlink: ભારત સરકારે એલન મસ્કની સેટેલાઇટ ઇન્ટરનેટ કંપની સ્ટારલિંકને લઈને એક મહત્વપૂર્ણ નિર્ણય લીધો છે, જે દેશમાં ઇન્ટરનેટ સેવાઓના ભવિષ્યની દિશા નક્કી કરી શકે છે. સરકારે સ્ટારલિંકને ભારતમાં સેટેલાઇટ-આધારિત ઇન્ટરનેટ સેવાઓ આપવાની મંજૂરી તો આપી દીધી છે, પરંતુ તેની સાથે કેટલીક કડક શરતો પણ લાગુ કરી છે — યુઝર લિમિટ 20 લાખ અને સ્પીડ કેપ 200 Mbps. આ નિર્ણય દેશના વર્તમાન ટેલિકોમ માળખા અને ગ્રામીણ ડિજિટલાઇઝેશન બંને વચ્ચે સંતુલન સાધવાનો પ્રયાસ માનવામાં આવે છે.
સ્ટારલિંકને મળી નિયંત્રિત મંજૂરી
કેન્દ્રીય દૂરસંચાર રાજ્યમંત્રી પેમ્માસાની ચંદ્રશેખરે જાહેરાત કરી કે સ્ટારલિંકને ભારતમાં ફક્ત 20 લાખ યુઝર્સ સુધી સેવાઓ આપવાની મંજૂરી આપવામાં આવી છે. આ ઉપરાંત, મહત્તમ ડાઉનલોડ સ્પીડ 200Mbps સુધી સીમિત રહેશે, ભલે કંપનીની તકનીકી ક્ષમતા આથી ઘણી વધારે હોય. આ નીતિ એટલા માટે અપનાવવામાં આવી છે જેથી સ્ટારલિંકની અસર ઘરેલુ ટેલિકોમ કંપનીઓ, વિશેષ રૂપે BSNL અને અન્ય ખાનગી ઓપરેટર્સ, પર ન્યૂનતમ હોય અને બજારમાં અસંતુલન પેદા ન થાય.
ગ્રામીણ ભારત પર રહેશે ફોકસ
સ્ટારલિંકની સેવાઓ ખાસ કરીને એવા દૂરદરાજના અને ગ્રામીણ વિસ્તારોને ધ્યાનમાં રાખીને શરૂ કરવામાં આવશે, જ્યાં હજી પણ ઇન્ટરનેટની પહોંચ સીમિત છે અથવા સ્પીડ અત્યંત ઓછી છે. સરકાર ચાહે છે કે સ્ટારલિંક ત્યાં પોતાની સેવાઓ આપે, જ્યાં BSNL અને Jio જેવી કંપનીઓની હાજરી નબળી અથવા અનુપલબ્ધ છે. આથી દેશના ડિજિટલ સમાવેશ (Digital Inclusion) ને મજબૂતી મળશે અને શિક્ષણ, આરોગ્ય, બેંકિંગ જેવી સેવાઓનો લાભ દરેક ખૂણે સુધી પહોંચી શકશે.
મોંઘું થશે કનેક્શન, આમ જનતા માટે પડકાર
સ્ટારલિંકની સેવાઓનો શરૂઆતનો ખર્ચ ઘણો વધારે હોઈ શકે છે. રિપોર્ટ અનુસાર, એક સામાન્ય ભારતીય ગ્રાહકને દર મહિને ₹3,000 સુધીનો ખર્ચ ઉઠાવવો પડશે. આમાં કનેક્શન કિટની શરૂઆતની કિંમત, ઇન્સ્ટોલેશન અને માસિક શુલ્ક શામેલ હશે. આથી આ સેવા શહેરી વિસ્તારો અથવા ઉચ્ચ આવક વર્ગ સુધી સીમિત રહી શકે છે, જ્યાં સુધી કંપની કોઈ સબસિડી મોડેલ લાગુ ન કરે.
INSPACe થી મળ્યું અધિકૃત લાઇસન્સ
સ્ટારલિંકને ભારતીય અંતરિક્ષ પ્રાધિકરણ INSPACe દ્વારા એક અધિકૃત લાઇસન્સ પ્રદાન કરવામાં આવ્યું છે, જે તેને ભારતમાં Gen1 સેટેલાઇટ કન્સ્ટીલેશન દ્વારા ઇન્ટરનેટ સેવાઓ શરૂ કરવાની મંજૂરી આપે છે. આ લાઇસન્સ 5 વર્ષો માટે માન્ય રહેશે. હવે ફક્ત સ્પેક્ટ્રમ શુલ્ક જમા કરવાનું અને ટેલિકોમ વિભાગની અંતિમ મંજૂરી લેવાની બાકી છે, જેના પછી સ્ટારલિંક સેવાઓ શરૂ કરી શકાય છે.
TRAI નો નવો રેગ્યુલેટરી પ્રસ્તાવ
TRAI એ સેટેલાઇટ ઇન્ટરનેટ કંપનીઓ માટે એક નવું આવક મોડેલ પ્રસ્તાવિત કર્યું છે. એ અનુસાર, કંપનીઓએ તેમની આવકનો 4% હિસ્સો સરકારને શુલ્ક રૂપે આપવો પડશે. શહેરી ગ્રાહકો માટે આની અસર ₹500 વાર્ષિક સુધી થઈ શકે છે, જ્યારે ગ્રામીણ ઉપભોક્તાઓ માટે આ પ્રકારના શુલ્કમાં રાહતની સંભાવના છે. આથી એ સ્પષ્ટ થાય છે કે સરકારની નીતિ શહેરી-ગ્રામીણ અંતરને ધ્યાનમાં રાખીને તૈયાર કરવામાં આવી છે.
નીતિનો ઉદ્દેશ્ય: સંતુલન અને સમાવેશ
સરકારનું આ પગલું ડિજિટલ ભારત અભિયાનને નવી ગતિ આપવાની સાથે-સાથે દેશની વર્તમાન ટેલિકોમ કંપનીઓને સુરક્ષિત રાખવાની કોશિશ પણ છે. સ્ટારલિંક જેવા વૈશ્વિક બ્રાન્ડના આવવાથી જ્યાં તકનીકી ઉન્નતિને પ્રોત્સાહન મળશે, ત્યાં સ્પીડ અને યુઝર કેપ જેવી શરતો એ સુનિશ્ચિત કરશે કે આ સ્પર્ધા અસંતુલિત ન હોય.
