બિહાર વિધાનસભા ચૂંટણી પહેલાં મતદાર યાદીના વિશેષ પુનરીક્ષણ (SIR)ને લઈને રાજકીય ઘમાસાણ તેજ થઈ ગયું છે. આ મામલો હવે સુપ્રીમ કોર્ટ સુધી પહોંચી ગયો છે.
નવી દિલ્હી: ભારતમાં આગામી વિધાનસભા ચૂંટણીઓ પહેલાં મતદાર યાદીના વિશેષ સઘન પુનરીક્ષણ (Special Intensive Revision - SIR)ને લઈને રાજકીય વર્તુળોમાં હંગામો મચી ગયો છે. ખાસ કરીને બિહાર ચૂંટણીના સંદર્ભમાં મતદાર યાદીમાં થઈ રહેલા સુધારાઓને લઈને વિપક્ષ કેન્દ્ર સરકાર અને ચૂંટણી પંચ બંને પર સવાલો ઉઠાવી રહ્યું છે.
હવે આ જ કડીમાં NDA (NDA)ના મુખ્ય ઘટક પક્ષ તેલુગુ દેશમ પાર્ટી (TDP)એ પણ મોટું પગલું ભરતા આંધ્ર પ્રદેશમાં SIR પ્રક્રિયાને લઈને નવેસરથી માંગણી કરી છે, જેનાથી ભાજપ માટે મુશ્કેલીઓ વધી શકે છે.
શું છે TDPની માંગણી?
TDPએ ચૂંટણી પંચ (ECI)ને વિનંતી કરી છે કે આંધ્ર પ્રદેશમાં મતદાર યાદીના SIR માટે વધુ સમય આપવામાં આવે અને આ પ્રક્રિયા કોઈપણ મોટી ચૂંટણીના છ મહિના પહેલાં ન થવી જોઈએ. આ ઉપરાંત, TDPએ એ પણ સ્પષ્ટ કર્યું છે કે પહેલાથી નોંધાયેલા મતદારોને તેમની નાગરિકતા અથવા ઓળખ ફરીથી સાબિત કરવાની જરૂર નથી.
TDPના એક પ્રતિનિધિમંડળે ચૂંટણી પંચ સમક્ષ પોતાની માંગણી રજૂ કરતાં એ પણ સ્પષ્ટ કર્યું કે SIRનો હેતુ માત્ર મતદાર યાદીમાં સુધારા અને નવા નામ ઉમેરવા પૂરતો મર્યાદિત રહેવો જોઈએ. તેને નાગરિકતા ચકાસણીથી બિલકુલ અલગ રાખવામાં આવે અને આ તફાવત તમામ નિર્દેશો અને દિશા-નિર્દેશોમાં સ્પષ્ટ રીતે ઉલ્લેખિત કરવામાં આવે.
ગઠબંધનમાં વધી શકે છે ખટાશ?
TDP, NDAની સૌથી મજબૂત સહયોગી પાર્ટીઓમાંની એક છે. લોકસભા 2024માં તેની પાસે 16 સીટો છે. એવામાં TDPનું આ રીતે SIR પ્રક્રિયા પર સવાલ ઉઠાવવો અને તેમાં ફેરફારની માંગણી કરવી એ સંકેત આપે છે કે NDAની અંદર બધું જ બરાબર નથી. ભાજપ હાલમાં પોતાની રીતે 240 સીટો સાથે સંપૂર્ણ બહુમતીથી 32 સીટો પાછળ છે અને તેને સરકાર બચાવવા માટે સહયોગી પક્ષો પર સંપૂર્ણપણે આધાર રાખવો પડી રહ્યો છે. એવામાં TDP જેવી મોટી સહયોગી પાર્ટી સાથે મતભેદ ભાજપ માટે રાજકીય માથાનો દુખાવો સાબિત થઈ શકે છે.
વિશેષજ્ઞોનું માનવું છે કે જો ભાજપ TDPની આ માંગણીઓને નજરઅંદાજ કરે છે, તો તેનાથી ગઠબંધનમાં તણાવ વધી શકે છે. જ્યારે જો ભાજપ TDPની શરતોને માને છે, તો બિહાર સહિત અન્ય રાજ્યોમાં SIR પ્રક્રિયાને લઈને તેની રણનીતિ નબળી પડી શકે છે.
વિપક્ષને મળ્યું નવું હથિયાર
ચંદ્રબાબુ નાયડુની પાર્ટી TDPએ SIR પ્રક્રિયાને વધુ પારદર્શક બનાવવા, તેને નાગરિકતા ચકાસણીથી અલગ રાખવા અને મતદારોને દૂર કરવાના નિયમોમાં સ્પષ્ટતાની માંગણી કરી છે. આ માંગણી સામે આવવાથી વિપક્ષી દળોને ભાજપ પર હુમલો કરવાની એક વધુ મજબૂત તક મળી ગઈ છે. કોંગ્રેસ અને INDIA ગઠબંધન પહેલાં જ SIRને ચૂંટણીલક્ષી છેતરપિંડીનો પ્રયાસ ગણાવીને સરકાર અને ચૂંટણી પંચને ઘેરી રહ્યા છે.
હવે જ્યારે ભાજપની સહયોગી પાર્ટી TDP પણ SIR પ્રક્રિયા પર સવાલ ઉઠાવી રહી છે, તો વિપક્ષ તેને NDAની અંદર મતભેદના રૂપમાં પ્રચારિત કરી શકે છે. તેનાથી ભાજપની રણનીતિ અને છબી બંને પર અસર પડી શકે છે. જો ચૂંટણી પંચ SIRની પ્રક્રિયામાં ફેરફાર કરે છે અથવા વિલંબ કરે છે, તો વિપક્ષ તેને પોતાની જીત તરીકે રજૂ કરશે, જેનાથી જનતા વચ્ચે ભાજપની શાખ પર નકારાત્મક અસર પડી શકે છે.
SIR એટલે કે Special Intensive Revisionનો સીધો સંબંધ ચૂંટણીઓમાં મતદાર યાદીની પારદર્શિતા અને નિષ્પક્ષતા સાથે જોડાયેલો છે. કોઈપણ સુધારા અથવા પુનરીક્ષણમાં વિલંબ અથવા ફેરફાર રાજકીય પક્ષો માટે વ્યૂહાત્મક મહત્વ ધરાવે છે. એવામાં TDP જેવી સહયોગી પાર્ટીનું આના પર વિરોધ નોંધાવવો ભાજપ માટે એક મોટો રાજકીય સંદેશ છે.
