ઉત્તર પ્રદેશમાં પંચાયત ચૂંટણી પહેલા પંચાયતી રાજ વિભાગનો વિવાદાસ્પદ આદેશ રદ કરવામાં આવ્યો. આદેશમાં ગ્રામ પ્રધાન સામે ફરિયાદ ફક્ત સ્થાનિક રહેવાસી કરી શકે તેમ હતું, જે હવે તમામ વ્યક્તિઓ માટે ખોલી દેવામાં આવ્યું છે.
લખનઉ: ઉત્તર પ્રદેશમાં આગામી પંચાયત ચૂંટણીને લઈને તૈયારીઓ જોરમાં છે. આ દરમિયાન પંચાયતી રાજ વિભાગના એક વિવાદાસ્પદ આદેશથી ખળભળાટ મચી ગયો હતો. આદેશ મુજબ, ગ્રામ પ્રધાન સામે ફરિયાદ ફક્ત તે જ વ્યક્તિ કરી શકે જે તે ગ્રામ પંચાયતનો રહેવાસી હોય. જોકે, વહીવટીતંત્ર અને સામાજિક પ્રતિક્રિયાના દબાણ બાદ આ આદેશ રદ કરવામાં આવ્યો છે. હવે કોઈપણ વ્યક્તિ, ભલે તે પંચાયતનો રહેવાસી હોય કે ન હોય, પ્રધાન સામે સરકાર અને જિલ્લાધિકારીને ફરિયાદ કરવાનો અધિકાર ધરાવશે.
આ પગલું પંચાયત ચૂંટણીને ધ્યાનમાં રાખીને પારદર્શિતા સુનિશ્ચિત કરવા અને લોકશાહી પ્રક્રિયામાં નાગરિકોની ભાગીદારી વધારવાના ઉદ્દેશ્યથી ઉઠાવવામાં આવ્યું છે. વિભાગના વડા સુહેલદેવ ભારતીય સમાજ પાર્ટીના અધ્યક્ષ ઓમ પ્રકાશ રાજભર છે.
પંચાયતી રાજ વિભાગે વિવાદાસ્પદ આદેશ રદ કર્યો
31 જુલાઈના રોજ એસ.એન. સિંહ દ્વારા જારી કરાયેલા આદેશમાં જણાવવામાં આવ્યું હતું કે ગ્રામ પ્રધાન સામે ફક્ત સ્થાનિક રહેવાસી જ સોગંદનામું આપીને ફરિયાદ કરી શકે છે. આ આદેશને સમગ્ર વિભાગ અને વહીવટી તંત્રમાં ટીકાનો સામનો કરવો પડ્યો હતો.
આદેશ બાદ અનેક જિલ્લાઓના ડીએમ (DM) ને તેને લાગુ કરવાના નિર્દેશ આપવામાં આવ્યા હતા. જોકે, આ આદેશ ઉત્તર પ્રદેશ પંચાયતી રાજ વિભાગ તપાસ નિયમાવલી 1997ની જોગવાઈઓની વિરુદ્ધ હતો. આ કારણે ફરિયાદકર્તા પ્રવીણ કુમાર મૌર્યએ તેની ફરિયાદ કરી. ત્યારબાદ ઉચ્ચ સ્તરીય સમીક્ષા બાદ આદેશને રદ કરવાનો નિર્ણય લેવાયો.
ગ્રામ પ્રધાન સામે ફરિયાદનો અધિકાર
આદેશ રદ થયા બાદ વિભાગે સ્પષ્ટ કર્યું કે હવે કોઈપણ વ્યક્તિને ગ્રામ પ્રધાન સામે ફરિયાદ કરવાનો અધિકાર છે. આનાથી પંચાયત ચૂંટણીમાં પારદર્શિતા અને ફરિયાદ પ્રક્રિયામાં અવરોધ ન આવે તેવી આશા વ્યક્ત કરવામાં આવી રહી છે.
પહેલા પણ આવા આદેશોને લઈને વિવાદ અને ટીકા ઉઠતી રહી છે. યાદવ અને મુસ્લિમોના ગેરકાયદે કબજાની તપાસના નિર્દેશ પર પણ પહેલા સવાલો ઉઠ્યા હતા, જેનાથી સ્પષ્ટ થાય છે કે પંચાયત સ્તરે નિર્ણયોની અસર વ્યાપક હોઈ શકે છે.
