રાજસ્થાનમાં ભાજપની રાજકારણ હાલ સ્થિર પાણી જેવું લાગે છે, પરંતુ અંદરથી ઘણો હલચલ ચાલી રહી છે. ઘણા રાજકીય પાત્રો પોતાની ભૂમિકા ભજવવાની તકની રાહ જોઈ રહ્યા છે, પરંતુ સૌથી વધુ ધ્યાન એક જ ચહેરા પર ટકેલું છે - વસુધરા રાજે પર.
જયપુર: રાજસ્થાનનું રાજકારણ હાલ હલચલથી ભરેલું છે. રાજ્યમાં ભાજપની અંદર નેતૃત્વને લઈને ચર્ચા ગરમાઈ છે, અને આ દરમિયાન પૂર્વ મુખ્યમંત્રી વસુધરા રાજે એકવાર ફરી રાજકીય ચર્ચામાં છે. તાજેતરમાં જોધપુરની મુલાકાત દરમિયાન રાજે રાષ્ટ્રીય સ્વયંસેવક સંઘ (RSS)ના પ્રમુખ મોહન ભાગવત સાથે મુલાકાત કરી, જે લગભગ 20 મિનિટ સુધી ચાલી. આ મુલાકાતને તેમના રાજકીય 'વનવાસ'માંથી વાપસીના સંકેત તરીકે જોવામાં આવી રહી છે.
રાજકીય જાણકારોનું કહેવું છે કે રાજસ્થાન ભાજપમાં નેતૃત્વની પસંદગી, મહિલા નેતૃત્વની જરૂરિયાત અને મજબૂત જન-આધારને કારણે વસુધરા રાજેની ભૂમિકા મહત્વપૂર્ણ બની શકે છે. રાજેએ છેલ્લા અઠવાડિયે ધોલપુર ખાતે એક ધાર્મિક મંચ પરથી કહ્યું હતું, “જીવનમાં દરેકનો વનવાસ હોય છે, પરંતુ તે કાયમી નથી. વનવાસ આવશે તો જશે પણ.” એ જ રીતે, તેમણે છેલ્લા મહિને દિલ્હીમાં પ્રધાનમંત્રી નરેન્દ્ર મોદી સાથે મુલાકાત કરીને પોતાના બદલાતા સંબંધોનો સંકેત આપ્યો હતો.
સંઘ અને ભાજપમાં વસુધરાની વાપસી
રાજકીય વિશ્લેષક મનીષ ગોધા માને છે કે વસુધરા અને મોહન ભાગવતની આ મુલાકાત મહત્વપૂર્ણ છે. તેમણે કહ્યું, “બંને વચ્ચે વન-ટુ-વન મુલાકાત થઈ છે, તેથી તે માત્ર કલ્પનાઓ પર આધારિત છે કે તેનો શું પરિણામ આવશે. જોકે ભાજપમાં વર્તમાન ઘટનાક્રમને જોતાં તેને રાષ્ટ્રીય અધ્યક્ષની ચૂંટણી અને રાજેની સંભવિત દાવેદારી સાથે જોડીને જોઈ શકાય છે.”
સંઘ પ્રમુખે તાજેતરમાં કહ્યું છે કે RSS ભાજપના મામલાઓમાં સીધો હસ્તક્ષેપ કરતું નથી. તેઓ સલાહ આપી શકે છે, પરંતુ સરકાર ચલાવવાના મામલામાં પાર્ટી સ્વતંત્ર છે. રાજકીય વિશ્લેષકો અનુસાર, જોકે રાષ્ટ્રીય અધ્યક્ષની ચૂંટણી ભાજપની જવાબદારી છે, પરંતુ સંઘનો વીટો અને માર્ગદર્શન હંમેશા મહત્વપૂર્ણ હોય છે.
વસુધરા રાજેની રાજકીય મજબૂતી
વસુધરા રાજેની રાજકીય તાકાત અને દાવેદારી ઘણા કારણોસર મજબૂત માનવામાં આવે છે:
- મજબૂત જન-આધાર અને જાતિગત સંતુલન: રાજસ્થાનમાં રાજેએ પોતાને “રાજપૂતોની દીકરી, જાટઓની વહુ અને ગુજ્જરોની સંબંધી” ગણાવી. આ તેમના વ્યાપક જન-આધાર અને જાતિગત સંતુલનને દર્શાવે છે.
- સંગઠન અને સરકારનો અનુભવ: રાજે રાજસ્થાન ભાજપના સંગઠન અને વહીવટ બંનેમાં અનુભવ ધરાવે છે. તેમણે 14 નવેમ્બર 2002 થી 14 ડિસેમ્બર 2003 અને 2 ફેબ્રુઆરી 2013 થી 12 ફેબ્રુઆરી 2014 સુધી રાજ્ય પ્રમુખ તરીકે સંગઠન ચલાવ્યું. આ ઉપરાંત, તેઓ બે વાર રાજસ્થાનના મુખ્યમંત્રી અને બે વાર કેન્દ્રમાં મંત્રી પણ રહી ચૂક્યા છે.
- મહિલા નેતૃત્વની જરૂરિયાત: ભાજપના રાષ્ટ્રીય સંગઠનમાં અત્યાર સુધી કોઈ મહિલા અધ્યક્ષ બની નથી. વર્ષ 2023માં પાર્ટીએ સંસદમાં મહિલા અનામત બિલ પસાર કરીને મહિલા મતદારોને આકર્ષવાનો પ્રયાસ કર્યો. આવા સમયે વસુધરા રાજે નિઃશંકપણે મહિલા નેતૃત્વ માટે એક કદાવર નામ છે.
- સંઘ સાથે સુધરેલા સંબંધો: લાંબા સમય સુધી બાજુ પર રહ્યા પછી પણ રાજેએ સંઘ અને કેન્દ્રીય નેતૃત્વ સાથે પોતાના સંબંધોને મજબૂત કર્યા છે. આ તેમના રાજકીય ધીરજ અને દૂરંદેશીને દર્શાવે છે.
વસુધરાનો રાજકીય પ્રવાસ
વસુધરા રાજેનો રાજકીય અનુભવ ખૂબ સમૃદ્ધ છે.
- 1985: ધોલપુરથી રાજસ્થાન વિધાનસભામાં પ્રથમ વખત ચૂંટાયા.
- 1989-1999: લોકસભા ઝાલાવાડ મતવિસ્તારથી સતત પાંચ વખત સાંસદ.
- જાલરાપાટન ચૂંટણી મતવિસ્તાર: ચાર વખત ધારાસભ્ય.
- 1998–1999: વિદેશ રાજ્ય મંત્રી.
- 1999–2003: નાના ઉદ્યોગો, વહીવટી સુધાર, લોક ફરિયાદ, પરમાણુ ઉર્જા, અવકાશ અને યોજના વિભાગના મંત્રી.
- 2003: પ્રથમ વખત રાજસ્થાનના મુખ્યમંત્રી બન્યા; રાજસ્થાનના પ્રથમ મહિલા મુખ્યમંત્રી.
- 2013–2018: બીજી વખત મુખ્યમંત્રી.
રાજસ્થાન ભાજપની અંદર નેતૃત્વને લઈને ઘણા દાવેદાર છે. આવા સમયે વસુધરા રાજેની સંઘ પ્રમુખ સાથેની મુલાકાતે રાજકીય ચર્ચાને વધુ તેજ બનાવી દીધી છે. વિશ્લેષકોનું કહેવું છે કે રાજેનો મજબૂત જન-આધાર, સંગઠન અને સરકાર બંનેનો અનુભવ, મહિલા નેતૃત્વની જરૂરિયાત, અને સંઘ સાથે સુધરેલા સંબંધો તેમને ભાજપની અંદર મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા અપાવી શકે છે.
