बनारस शहराशी संबंधित पौराणिक कथा
बनारस, ज्याला काशी आणि वाराणसी म्हणूनही ओळखले जाते, हिंदू धर्मातील सर्वात पवित्र शहरांपैकी एक आहे. या शहराचा इतिहास आणि संस्कृती अत्यंत प्राचीन आणि समृद्ध आहे. बनारसशी संबंधित अनेक पौराणिक कथा आहेत, त्यापैकी एक प्रमुख कथा भगवान शंकराशी संबंधित आहे.
भगवान शिव आणि बनारसची स्थापना:
पौराणिक कथेनुसार, बनारसचा संबंध थेट भगवान शंकराशी आहे. असे मानले जाते की हे शहर स्वतः भगवान शंकरांनी स्थापन केले होते. एकदा, भगवान शंकर आणि माता पार्वती यांनी कैलास पर्वताला सोडून पृथ्वीवर येण्याचा निर्णय घेतला. त्यांनी एक अशी जागा शोधली जी शांत आणि पवित्र असेल. त्यांचा शोध संपला जेव्हा ते गंगा नदीच्या काठी असलेल्या एका सुंदर ठिकाणी पोहोचले. त्यांनी या जागेला आपले निवासस्थान बनवण्याचा निर्णय घेतला आणि याला 'काशी' असे नाव दिले, ज्याचा अर्थ आहे 'प्रकाशाची जागा'.
भगवान शंकराने सांगितले की काशीमध्ये राहणारा प्रत्येक व्यक्ती त्यांच्या संरक्षणाखाली राहील आणि त्याला कधीही कोणत्याही प्रकारचा त्रास होणार नाही. असेही मानले जाते की काशीमध्ये मृत्यू पावलेल्या व्यक्तीला थेट मोक्ष मिळतो आणि तो पुनर्जन्माच्या चक्रातून मुक्त होतो. यामुळेच बनारसला मोक्षाची नगरी देखील म्हटले जाते.
विष्णू आणि शिवाची कथा:
आणखी एका पौराणिक कथेनुसार, भगवान विष्णूंनी एकदा काशीमध्ये येऊन तपश्चर्या केली. त्यांच्या तपश्चर्येने प्रसन्न होऊन भगवान शंकराने त्यांना दर्शन दिले आणि त्यांना वरदान दिले की जो कोणी काशीमध्ये येऊन गंगा स्नान करेल आणि त्यांचे (शिवाचे) ध्यान करेल, त्याला मोक्ष प्राप्त होईल. म्हणूनच, बनारसमध्ये गंगा स्नान आणि शिवाची पूजा यांना विशेष महत्त्व आहे.
दुर्गाकुंड आणि दुर्गा मंदिराची कथा:
बनारसमध्ये असलेल्या दुर्गाकुंड आणि दुर्गा मंदिराचीही एक पौराणिक कथा आहे. असे म्हटले जाते की या ठिकाणी माता दुर्गेने महिषासुराचा वध केला होता. येथील मंदिर आणि कुंड याच घटनेच्या स्मरणार्थ बांधले गेले आहेत. या मंदिरात दरवर्षी दुर्गा पूजेच्या वेळी हजारो भक्त येतात आणि माता दुर्गेची आराधना करतात.
या पौराणिक कथांमुळे बनारसला एक विशेष धार्मिक आणि सांस्कृतिक महत्त्व प्राप्त झाले आहे. हे शहर केवळ धार्मिक दृष्ट्याच महत्त्वाचे नाही, तर ते भारतीय संस्कृती आणि सभ्यतेचे एक प्रमुख केंद्र देखील आहे.
