गाझामध्ये युद्धविरामाबाबत सोमवारी इजिप्तमध्ये हमास आणि इस्रायल यांच्यात चर्चा झाली. याच दरम्यान, अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प म्हणाले की, त्यांचा विश्वास आहे की हमासने काही महत्त्वाच्या मुद्द्यांवर सहमती दर्शवली आहे.
Gaza: गाझा युद्ध संपवण्यासाठी सोमवारी इजिप्तमधील शर्म अल-शेख येथे इस्रायल आणि हमास यांच्यात महत्त्वाची चर्चा झाली. दोन वर्षांपासून सुरू असलेला संघर्ष थांबवणे, ओलिसांची सुटका सुनिश्चित करणे आणि गाझामध्ये मानवीय मदत (humanitarian aid) पोहोचवणे हा या चर्चेचा उद्देश होता. अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांनी बैठकीनंतर सांगितले की, हमासने काही महत्त्वाच्या मुद्द्यांवर सहमती दर्शवली आहे आणि चर्चा सकारात्मक दिशेने पुढे जात आहे.
दोन वर्षांचा गाझा संघर्ष
गाझा युद्ध 2023 मध्ये हमासने इस्रायलवर केलेल्या हल्ल्यानंतर सुरू झाले. या संघर्षामुळे हजारो लोक मारले गेले आणि मोठ्या संख्येने जखमी झाले. मानवीय संकटामुळे (humanitarian crisis) या प्रदेशात गंभीर परिस्थिती निर्माण झाली आहे. आता जागतिक समुदाय युद्ध समाप्त करण्याच्या आणि स्थायी शांततेच्या (lasting peace) दिशेने पावले उचलत आहे.
चर्चेचा उद्देश
या बैठकीचे मुख्य उद्दीष्ट युद्धविराम लागू करणे, ओलिसांची सुटका करणे आणि गाझामध्ये मदत सामग्री पाठवण्यासाठी योजना तयार करणे हे होते. अमेरिका, इजिप्त आणि कतार हे शिष्टमंडळाच्या रूपात मध्यस्थाची भूमिका बजावत होते. बैठकीत चर्चा कोणत्या क्रमाने पुढे जाईल आणि कोणत्या मुद्द्यांना प्राधान्य दिले जाईल हे निश्चित करण्यात आले.
ट्रम्प यांचे विधान
अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प म्हणाले की, हमासने काही महत्त्वाच्या मुद्द्यांवर सहमती दर्शवली आहे. त्यांनी स्पष्ट केले की अमेरिकेने कोणतीही अट जबरदस्तीने लागू केलेली नाही. ट्रम्प म्हणाले, “माझा विश्वास आहे की आम्ही खूप चांगले काम करत आहोत आणि हमास महत्त्वपूर्ण गोष्टींवर सहमत झाला आहे.” संपूर्ण शांतता योजनेवर (20-points peace plan) हमासने अजून पूर्णपणे सहमती दर्शवलेली नाही. इस्रायलने ही योजना स्वीकारली आहे आणि ओलिसांची सुटका तसेच मानवीय मदतीला समर्थन दिले आहे.
इस्रायल आणि हमास शिष्टमंडळ
इस्रायली शिष्टमंडळात मोसाद आणि शिन बेटचे गुप्तचर अधिकारी समाविष्ट होते. पंतप्रधान बेंजामिन नेतन्याहू यांचे परराष्ट्र धोरण सल्लागार ओफिर फाल्क आणि ओलिस समन्वयक गाल हिर्श यांनी चर्चेत भाग घेतला. नेतन्याहू यांनी कराराबाबत सकारात्मक भूमिका घेतली.
हमासचे शिष्टमंडळ वरिष्ठ अधिकारी खलील अल-हय्या यांच्या नेतृत्वाखाली दोहा येथून आले होते. शिष्टमंडळाने ओलिसांची सुटका आणि गाझामध्ये मदत सामग्री पाठवण्याच्या योजनेवर भर दिला. चर्चेत सहभागी असलेले इतर सदस्य अलीकडील इस्रायली हल्ल्यातून बचावले होते.
शांतता योजनेचा रोडमॅप
अमेरिकेच्या 20-सूत्री शांतता योजनेचा उद्देश युद्ध समाप्त करणे आणि गाझा प्रदेशात स्थायी शांतता प्रस्थापित करणे हा आहे. चर्चेत कोणता मुद्दा प्रथम सोडवला जाईल आणि पुढील बोलणीचा क्रम काय असेल याचा रोडमॅप निश्चित करण्यात आला. अमेरिकन शिष्टमंडळाचे नेतृत्व स्टीव विटकॉफ आणि ट्रम्प यांचे जावई जैरेड कुश्नर करत आहेत.
युद्धाचा मानवीय परिणाम
गाझा युद्धाची दुसरी वर्षगांठ 7 ऑक्टोबर 2023 रोजी होती. त्या दिवशी हमासच्या हल्ल्यात 1,139 लोक मारले गेले आणि सुमारे 200 जण ओलीस बनले. त्यानंतर इस्रायली सैन्याने गाझामध्ये 67,160 पॅलेस्टिनींना ठार केले आणि 1,69,679 जखमी झाले. संयुक्त राष्ट्र आणि मानवाधिकार संघटनांनी याला जनसंहार (genocidal) म्हटले आहे. चर्चेदरम्यान इस्रायली हल्ल्यांमध्ये किमान 10 पॅलेस्टिनी मारले गेले.
