पंतप्रधान मोदी आज मुंबईत नवी मुंबई विमानतळ, मेट्रो लाइन-3 आणि ‘मुंबई वन’ ॲपचे उद्घाटन करतील. हजारो कोटींचे हे प्रकल्प शहराच्या वाहतुकीला, रोजगाराला आणि विकासाला नवी गती देतील.
पंतप्रधान मोदी: पंतप्रधान नरेंद्र मोदी आज आपल्या दोन दिवसीय महाराष्ट्र दौऱ्याला सुरुवात करतील आणि या दरम्यान ते मुंबई आणि नवी मुंबईसाठी अनेक मोठ्या प्रकल्पांचे उद्घाटन करणार आहेत. या प्रकल्पांमध्ये नवी मुंबई आंतरराष्ट्रीय विमानतळाच्या (Navi Mumbai International Airport - NMIA) पहिल्या टप्प्याचा, मुंबई मेट्रो लाइन-3 (Metro Line-3) च्या अंतिम टप्प्याचा आणि भारताचे पहिले एकात्मिक कॉमन मोबिलिटी ॲप (Common Mobility App) ‘मुंबई वन’चा समावेश आहे. हे तिन्ही प्रकल्प मिळून मुंबईच्या परिवहन संरचनेला (transport infrastructure) नवी दिशा देतील.
पंतप्रधानांचा हा दौरा केवळ मुंबईसाठीच नव्हे, तर संपूर्ण महाराष्ट्राच्या विकासाच्या दृष्टिकोनातूनही अत्यंत महत्त्वाचा मानला जात आहे. या प्रकल्पांमुळे शहराची कनेक्टिव्हिटी, रोजगार आणि शहरी वाहतुकीमध्ये (urban mobility) क्रांतीकारक बदल घडतील, असा सरकारचा दावा आहे.
नवी मुंबई विमानतळ
आज पंतप्रधान नरेंद्र मोदी नवी मुंबई आंतरराष्ट्रीय विमानतळाच्या (NMIA) पहिल्या टप्प्याचे उद्घाटन करतील. हे विमानतळ 19,650 कोटी रुपये खर्चून तयार करण्यात आले आहे आणि सार्वजनिक-खाजगी भागीदारी (Public-Private Partnership - PPP) मॉडेलवर विकसित केले आहे. हा भारतातील सर्वात मोठा ग्रीनफिल्ड विमानतळ प्रकल्प आहे.
एनएमआयए सुरू झाल्याने मुंबई महानगर क्षेत्राला दुसरे आंतरराष्ट्रीय विमानतळ मिळेल. हे छत्रपती शिवाजी महाराज आंतरराष्ट्रीय विमानतळासोबत (CSMIA) एकत्रितपणे काम करेल, जेणेकरून सध्याच्या हवाई वाहतुकीचा ताण कमी होईल. यासोबतच, मुंबई आता मल्टी-एअरपोर्ट सिस्टीम (Multi-Airport System) असलेल्या जगातील निवडक शहरांमध्ये सामील होईल.
अधिकाऱ्यांच्या मते, नवी मुंबई विमानतळामुळे शहराची आंतरराष्ट्रीय कनेक्टिव्हिटी (international connectivity) वाढेल, व्यावसायिक गुंतवणुकीला (business investment) प्रोत्साहन मिळेल आणि रोजगाराच्या नवीन संधी निर्माण होतील.
पर्यावरण आणि तंत्रज्ञानाचा समतोल
नवी मुंबई विमानतळाचे बांधकाम आधुनिक तंत्रज्ञान आणि पर्यावरणीय जबाबदारी (environmental responsibility) विचारात घेऊन करण्यात आले आहे. याची रचना ऊर्जा कार्यक्षम (energy-efficient) आणि पर्यावरणपूरक (eco-friendly) आहे. बांधकाम करताना ग्रीन बिल्डिंग (green building)च्या तत्त्वांचा अवलंब करण्यात आला आहे, जेणेकरून विकास आणि निसर्ग यांच्यात समतोल (balance) राखला जाईल.
हे विमानतळ नवी मुंबई, ठाणे, रायगड आणि आसपासच्या परिसरातील आर्थिक आणि औद्योगिक घडामोडींना नवी दिशा देईल. यामुळे प्रादेशिक विकासाला (regional development) गती मिळेल आणि मुंबईची जागतिक प्रतिमा आणखी मजबूत होईल.
मुंबई मेट्रो लाइन-3
पंतप्रधान मोदी आज मुंबई मेट्रो लाइन-3 (अक्वा लाइन) च्या दुसऱ्या टप्प्याचे देखील उद्घाटन करतील, जी आचार्य अत्रे चौकापासून कफ परेडपर्यंत पसरलेली आहे. या टप्प्याचे बांधकाम सुमारे 12,200 कोटी रुपये खर्चून करण्यात आले आहे. यासोबतच, एकूण 37,270 कोटी रुपयांपेक्षा अधिक खर्च असलेली संपूर्ण मेट्रो लाइन-3 राष्ट्राला समर्पित केली जाईल.
ही भूमिगत (underground) मेट्रो लाइन दक्षिण मुंबईतील सर्वात वर्दळीच्या भागांना जोडेल आणि वाहतूक कोंडीतून (traffic congestion) दिलासा देईल. हा प्रकल्प पूर्णपणे सुरू झाल्यानंतर दररोज लाखो प्रवाशांना याचा लाभ मिळेल. यामुळे रस्त्यावरील वाहनांची संख्या कमी होईल आणि प्रदूषण (pollution) कमी होईल.
मेट्रो लाइन-3 मुंबईच्या शहरी वाहतुकीला (urban transport) नवी दिशा देण्यासोबतच, शहरातील आर्थिक व्यवहारही अधिक सुलभ करेल, असे सरकारचे म्हणणे आहे.
‘मुंबई वन’ ॲप
पंतप्रधान मोदी आज भारताचे पहिले एकात्मिक कॉमन मोबिलिटी ॲप (Common Mobility App) ‘मुंबई वन’ (Mumbai One) देखील लॉन्च करतील. हे ॲप 11 सार्वजनिक परिवहन ऑपरेटरना (public transport operators) एकाच व्यासपीठावर एकत्र आणेल.
‘मुंबई वन’ ॲपच्या मदतीने प्रवाशांना मोबाईल तिकीट (mobile ticketing), डिजिटल पेमेंट (digital payment), रिअल-टाइम अपडेट्स (real-time updates) आणि मल्टी-मोडल कनेक्टिव्हिटी (multi-modal connectivity) यांसारख्या सुविधा एकाच प्लॅटफॉर्मवर मिळतील. हे ॲप मुंबईच्या शहरी प्रवासाला (urban commute) पूर्णपणे डिजिटल आणि सोपे बनवण्याच्या दिशेने एक महत्त्वाचे पाऊल आहे.
पंतप्रधानांनुसार, हा उपक्रम ‘वन सिटी, वन तिकीट’ (One City, One Ticket) या संकल्पनेला प्रत्यक्षात आणेल, ज्यामुळे मेट्रो, बस आणि लोकल ट्रेन यांसारख्या सेवांसाठी एकात्मिक तिकीटप्रणाली (integrated ticketing) शक्य होईल.
युवकांसाठी नवीन उपक्रम
पंतप्रधान मोदी आज महाराष्ट्रात अल्पकालीन रोजगार योग्यता कार्यक्रम (Short-Term Employment Programme - STEP) याचे देखील उद्घाटन करतील. हा कार्यक्रम कौशल्य, रोजगार, उद्योजकता आणि नवोपक्रम विभागाचा एक मोठा उपक्रम आहे, ज्याचा उद्देश तरुणांना उद्योगाच्या गरजेनुसार प्रशिक्षित करणे आहे.
STEP कार्यक्रम राज्यातील 400 सरकारी औद्योगिक प्रशिक्षण संस्था (ITI) आणि 150 तांत्रिक उच्च विद्यालयांमध्ये सुरू केला जाईल. या कार्यक्रमांतर्गत तरुणांना रोजगारोन्मुख प्रशिक्षण (employment-oriented training) दिले जाईल, ज्यामुळे त्यांना नोकरी मिळण्याची शक्यता वाढेल.
पंतप्रधानांनी म्हटले आहे की, “कौशल्य विकास (skill development) आणि रोजगार निर्मिती (employment generation) हेच आत्मनिर्भर भारताचे (self-reliant India) दोन सर्वात मजबूत आधारस्तंभ आहेत.”
सुरक्षेचे कडक बंदोबस्त
पंतप्रधानांच्या दौऱ्यामुळे मुंबई आणि नवी मुंबईत सुरक्षा व्यवस्था (security arrangements) कडक करण्यात आली आहे. स्थानिक पोलिसांसोबत विशेष सुरक्षा गट (SPG), विशेष सुरक्षा युनिट (SPU), बॉम्ब शोधक पथक (BDS) आणि वाहतूक पोलिसांनाही तैनात करण्यात आले आहे. कार्यक्रम शांततेत पार पडावा यासाठी सर्व आयोजन स्थळांवर सुरक्षेचे सर्वोच्च निकष पाळले गेले आहेत.
