ਅਸਮ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਹਿਮੰਤ ਬਿਸਵਾ ਸਰਮਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਜਿਹੜੇ ਲੋਕ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ‘ਚਿਕਨ ਨੈਕ’ ਕੌਰੀਡੋਰ ਉੱਤੇ ਧਮਕਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਵੀ ਦੋ ‘ਚਿਕਨ ਨੈਕ’ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਕਿਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਅਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹਨ।
Bangladesh Chicken Neck: ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਵਿਚਾਲੇ ਭੂਗੋਲਿਕ ਵਿਵਾਦਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਨਵਾਂ ਮੋੜ ਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਅਸਮ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਹਿਮੰਤ ਬਿਸਵਾ ਸਰਮਾ ਨੇ ਐਤਵਾਰ (25 ਮਈ 2025) ਨੂੰ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਐਕਸ (ਪਹਿਲਾਂ ਟਵਿੱਟਰ) ਉੱਤੇ ਪੋਸਟ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਲਈ ਸਿੱਧੀ ਚੇਤਾਵਨੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜਿਹੜੇ ਲੋਕ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ‘ਚਿਕਨ ਨੈਕ ਕੌਰੀਡੋਰ’ ਉੱਤੇ ਧਮਕੀ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਵੀ ਸਮਝਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦੋ ‘ਚਿਕਨ ਨੈਕ’ ਕੌਰੀਡੋਰ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਕਿਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਅਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹਨ।
ਹਿਮੰਤ ਨੇ ਆਪਣੀ ਪੋਸਟ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਿਲੀਗੁੜੀ ਕੌਰੀਡੋਰ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਧਮਕੀ ਦੇਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਇਹ ਨਹੀਂ ਭੁੱਲਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਕਿ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੇ ਅੰਦਰ ਵੀ ਦੋ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸੰਕਰੇ ਭੂਗੋਲਿਕ ਗਲਿਆਰੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਸੇ ਇੱਕ ਵਿੱਚ ਵੀ ਜੇਕਰ ਵਿਘਨ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਪੂਰੇ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੀ ਅੰਦਰੂਨੀ ਵਿਵਸਥਾ ਡਗਮਗਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਭੂਗੋਲ ਅਧਾਰਤ ਤੱਥ ਦੱਸ ਰਹੇ ਹਨ, ਨਾ ਕਿ ਕਿਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਧਮਕੀ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ।
ਕੀ ਹੈ ਭਾਰਤ ਦਾ ‘ਚਿਕਨ ਨੈਕ’ ਕੌਰੀਡੋਰ?
ਭਾਰਤ ਲਈ ਸਿਲੀਗੁੜੀ ਕੌਰੀਡੋਰ, ਜਿਸਨੂੰ ਆਮ ਬੋਲਚਾਲ ਵਿੱਚ ‘ਚਿਕਨ ਨੈਕ’ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਗੋਲਿਕ ਪੱਟੀ ਹੈ। ਇਸਦੀ ਚੌੜਾਈ 22 ਤੋਂ 35 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਦੇ ਸਿਲੀਗੁੜੀ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਆਸਪਾਸ ਫੈਲੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਇਹੀ ਸੰਕਰੀ ਪੱਟੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਮੁੱਖ ਭੂ-ਭਾਗ ਨੂੰ ਉਸਦੇ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬੀ ਰਾਜਾਂ ਨਾਲ ਜੋੜਦੀ ਹੈ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਰਣਨੀਤਕ ਅਤੇ ਫੌਜੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਤੋਂ ਇਹ ਖੇਤਰ ਭਾਰਤ ਲਈ ਬਹੁਤ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਹੈ। ਬੀਤੇ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਇਸ ‘ਚਿਕਨ ਨੈਕ’ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਵੱਲੋਂ ਬਿਆਨਬਾਜ਼ੀ ਅਤੇ ਅਪ੍ਰਤੱਖ ਧਮਕੀਆਂ ਮਿਲਦੀਆਂ ਰਹੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਉੱਤੇ ਹੁਣ ਹਿਮੰਤ ਬਿਸਵਾ ਸਰਮਾ ਨੇ ਦੋ ਟੂਕ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੇ ਦੋ ‘ਚਿਕਨ ਨੈਕ’ ਕੌਰੀਡੋਰ, ਜੋ ਭਾਰਤ ਲਈ ਵੀ ਅਹਿਮ
ਹਿਮੰਤ ਬਿਸਵਾ ਸਰਮਾ ਨੇ ਆਪਣੀ ਪੋਸਟ ਵਿੱਚ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਦੋ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਭੂਗੋਲਿਕ ਖੇਤਰ ਹਨ, ਜੋ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਿਲੀਗੁੜੀ ਕੌਰੀਡੋਰ ਤੋਂ ਵੀ ज़ਿਆਦਾ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਹਨ। ਪਹਿਲਾ, ਉੱਤਰੀ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਕੌਰੀਡੋਰ, ਜੋ ਦੱਖਣ ਦਿਨਾਂਜਪੁਰ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਦੱਖਣ ਪੱਛਮ ਗਾਰੋ ਹਿਲਸ ਤੱਕ ਫੈਲਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਹ ਕਰੀਬ 80 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਲੰਮਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਵਿਘਨ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦਾ ਰੰਗਪੁਰ ਡਵੀਜ਼ਨ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਬਾਕੀ ਹਿੱਸਿਆਂ ਤੋਂ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੱਟ ਜਾਵੇਗਾ। ਮਤਲਬ, ਇਸ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਬਾਕੀ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਵੱਖ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਆਸਾਨ ਹੈ, ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਰਣਨੀਤਕ ਰੁਕਾਵਟ ਪੈਦਾ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਦੂਸਰਾ, ਚਟਗਾਉਂ ਕੌਰੀਡੋਰ, ਜੋ ਦੱਖਣ ਤ੍ਰਿਪੁਰਾ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਬੰਗਾਲ ਦੀ ਖਾੜੀ ਤੱਕ ਫੈਲਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਸਦੀ ਲੰਬਾਈ ਮਾਤਰ 28 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਹੈ, ਜੋ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਿਲੀਗੁੜੀ ਕੌਰੀਡੋਰ ਤੋਂ ਵੀ ਛੋਟਾ ਹੈ। ਇਹ ਕੌਰੀਡੋਰ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਰਥਿਕ ਰਾਜਧਾਨੀ ਚਟਗਾਉਂ ਨੂੰ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਰਾਜਧਾਨੀ ਢਾਕਾ ਨਾਲ ਜੋੜਦਾ ਹੈ। ਯਾਨੀ ਜੇਕਰ ਇਸ ਕੌਰੀਡੋਰ ਵਿੱਚ ਵਿਘਨ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੀ ਪੂਰੀ ਆਰਥਿਕ ਵਿਵਸਥਾ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਤੰਤਰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਹਿਮੰਤ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਭੂਗੋਲਿਕ ਤੱਥ ਹਨ, ਜਿਹਨਾਂ ਨੂੰ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ।
ਹਿਮੰਤ ਦਾ ਸਪੱਸ਼ਟ ਸੰਦੇਸ਼: ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਧਮਕੀ ਦੇਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਸੋਚੇ
ਅਸਮ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਸਾਫ਼ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ‘ਚਿਕਨ ਨੈਕ’ ਦੇ ਮੁੱਦੇ ਉੱਤੇ ਧਮਕੀ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ੀ ਨੇਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਨਹੀਂ ਭੁੱਲਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਖੇਤਰ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਸ਼ਾਂਤੀਪ੍ਰੀਤ ਦੇਸ਼ ਹੈ, ਪਰ ਜੇਕਰ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬਿਆਨਬਾਜ਼ੀ ਹੁੰਦੀ ਰਹੀ ਤਾਂ ਭਾਰਤ ਕੋਲ ਵੀ ਜਵਾਬ ਦੇਣ ਦੇ ਤਰੀਕੇ ਮੌਜੂਦ ਹਨ। ਹਿਮੰਤ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਇਰਾਦਾ ਸਿਰਫ਼ ਭੂਗੋਲਿਕ ਤੱਥਾਂ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਨਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਜੋ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਉੱਥੇ ਦੇ ਰਣਨੀਤਕਾਰ ਆਪਣੀਆਂ ਕਮਜ਼ੋਰੀਆਂ ਨੂੰ ਸਮਝ ਸਕਣ।
ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਵਿਚਾਲੇ ਰਣਨੀਤਕ ਮਹੱਤਵ
ਸਿਲੀਗੁੜੀ ਕੌਰੀਡੋਰ ਭਾਰਤ ਲਈ ਇੰਨਾ ਅਹਿਮ ਕਿਉਂ ਹੈ? ਦਰਅਸਲ, ਇਹ 22 ਤੋਂ 35 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਚੌੜੀ ਇੱਕ ਪੱਟੀ ਹੈ, ਜੋ ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੱਤ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬੀ ਰਾਜਾਂ (ਅਸਮ, ਅਰੁਣਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਮਣੀਪੁਰ, ਮੇਘਾਲਯ, ਮਿਜੋਰਮ, ਨਾਗਾਲੈਂਡ, ਤ੍ਰਿਪੁਰਾ) ਨਾਲ ਜੋੜਦੀ ਹੈ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਇਸ ਕੌਰੀਡੋਰ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਰੁਕਾਵਟ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਭਾਰਤ ਲਈ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬ ਦਾ ਸੰਪਰਕ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੱਟ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਚੀਨ ਅਤੇ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਜਿਹੇ ਗੁਆਂਢੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਸੰਦਰਭ ਵਿੱਚ ਇਹ ਇਲਾਕਾ ਹਮੇਸ਼ਾ ਤੋਂ ਰਣਨੀਤਕ ਰੂਪ ਤੋਂ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਓਧਰ, ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੇ ਦੋ ‘ਚਿਕਨ ਨੈਕ’ ਗਲਿਆਰੇ ਵੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਨਜ਼ਰੀਏ ਤੋਂ ਅਹਿਮ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਭੂਗੋਲਿਕ ਸਥਿਤੀ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੀਮਾ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹੈ ਅਤੇ ਜੇਕਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਵਿਘਨ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੀ ਅੰਦਰੂਨੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿਗੜ ਸਕਦੀ ਹੈ।
