ਡੀਯੂ ਵੱਲੋਂ ਗਣਿਤ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿੱਚ ਮੁਸਲਿਮ ਰਾਖਵਾਂਕਰਨ ਖ਼ਤਮ ਕਰਨ ਦਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵ

ਦਿੱਲੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ (ਡੀਯੂ) ਦੇ ਕਲੱਸਟਰ ਇਨੋਵੇਸ਼ਨ ਸੈਂਟਰ (ਸੀਆਈਸੀ) ਨੇ ਗਣਿਤ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ (ਐਮਐਸਸੀ) ਵਿੱਚ ਮੁਸਲਿਮ ਰਾਖਵਾਂਕਰਨ ਪ੍ਰਬੰਧ ਨੂੰ ਖ਼ਤਮ ਕਰਨ ਦਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਕੋਰਸ ਡੀਯੂ ਅਤੇ ਜਾਮੀਆ ਮਿਲੀਆ ਇਸਲਾਮੀਆ ਦੀ ਸਾਂਝੀ ਪਹਿਲਕਦਮੀ ਨਾਲ ਮੈਟਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਸੰਕਲਪ ਤਹਿਤ ਚਲਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਸੀਆਈਸੀ ਦੀ ਗਵਰਨਿੰਗ ਬਾਡੀ ਜਲਦੀ ਹੀ ਇਸ ਪ੍ਰਸਤਾਵ 'ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰੇਗੀ। ਇਹ ਵਿਸ਼ਾ ਉੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿੱਚ ਧਰਮ-ਅਧਾਰਤ ਰਾਖਵਾਂਕਰਨ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ ਅਤੇ ਸੀਮਾਵਾਂ ਬਾਰੇ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਬਹਿਸ ਛੇੜ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਐਮਐਸਸੀ ਕੋਰਸ ਦੀ ਮੌਜੂਦਾ ਰਾਖਵਾਂਕਰਨ ਬਣਤਰ ਕੀ ਹੈ?

• ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ, ਐਮਐਸਸੀ ਇਨ ਮੈਥੇਮੈਟਿਕਸ ਐਜੂਕੇਸ਼ਨ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ 30 ਸੀਟਾਂ ਹਨ।
• ਅਨਰਿਜ਼ਰਵਡ ਸ਼੍ਰੇਣੀ: 12 ਸੀਟਾਂ
• ਓਬੀਸੀ (ਨਾਨ-ਕ੍ਰੀਮੀ ਲੇਅਰ): 6 ਸੀਟਾਂ
• ਮੁਸਲਿਮ ਜਨਰਲ ਸ਼੍ਰੇਣੀ: 4 ਸੀਟਾਂ
• ਈਡਬਲਿਊਐਸ: 3 ਸੀਟਾਂ
• ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਜਾਤੀ: 2 ਸੀਟਾਂ
• ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਜਨਜਾਤੀ, ਮੁਸਲਿਮ ਓਬੀਸੀ ਅਤੇ ਮੁਸਲਿਮ ਔਰਤਾਂ: ਬਾਕੀ ਸੀਟਾਂ
• ਇਹ ਰਾਖਵਾਂਕਰਨ ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਧਰਮ ਅਤੇ ਜਾਤੀ ਦੋਵਾਂ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੈ।

ਡੀਯੂ ਅਧਿਕਾਰੀ: 'ਰਾਖਵਾਂਕਰਨ ਧਰਮ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਨਹੀਂ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ'

ਡੀਯੂ ਦੇ ਇੱਕ ਸੀਨੀਅਰ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੀ ਨੀਤੀ ਅਨੁਸਾਰ, ਰਾਖਵਾਂਕਰਨ ਧਰਮ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਨਹੀਂ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਜਾਤੀ ਆਧਾਰਤ ਰਾਖਵਾਂਕਰਨ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਸਾਡਾ ਮਕਸਦ ਵਾਂਝੇ ਵਰਗ ਨੂੰ ਸਹੂਲਤ ਦੇਣਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਧਰਮ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਰਾਖਵਾਂਕਰਨ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ।"

ਮੈਟਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਸੰਕਲਪ: ਸਹਿਯੋਗ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਜਾਂ ਰਾਖਵਾਂਕਰਨ ਵਿੱਚ ਟਕਰਾਅ?

ਸਾਲ 2013 ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਇਹ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਮੈਟਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਸੰਕਲਪ ਤਹਿਤ ਡੀਯੂ ਅਤੇ ਜਾਮੀਆ ਮਿਲੀਆ ਇਸਲਾਮੀਆ ਵਿਚਕਾਰ ਸਹਿਯੋਗ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ। ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਸਮਝੌਤੇ ਅਨੁਸਾਰ, 50% ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਡੀਯੂ ਤੋਂ ਅਤੇ 50% ਜਾਮੀਆ ਤੋਂ ਲੈਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।

ਪਰ, ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲਾ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਡਿਜੀਟਲ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਹੁਣ, ਸਾਰੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਸਿਰਫ ਡੀਯੂ ਰਾਹੀਂ ਸਾਂਝੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦਾਖਲਾ ਪ੍ਰੀਖਿਆ (CUET-PG) ਰਾਹੀਂ ਦਾਖ਼ਲ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਗਵਰਨਿੰਗ ਬਾਡੀ ਪ੍ਰਸਤਾਵ 'ਤੇ ਕੀ ਫੈਸਲਾ ਲਵੇਗੀ?

ਸੀਆਈਸੀ ਦੇ ਇੱਕ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਹੁਣ ਸਵਾਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਡੀਯੂ ਰਾਹੀਂ ਦਾਖਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਡੀਯੂ ਦੀ ਰਾਖਵਾਂਕਰਨ ਨੀਤੀ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।"

ਇਹ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਗਵਰਨਿੰਗ ਬਾਡੀ ਕੋਲ ਹੈ ਅਤੇ ਵਿਚਾਰ-ਵਟਾਂਦਰੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਪ-ਕੁਲਪਤੀ ਕੋਲ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਜੇਕਰ ਇਹ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਮਨਜ਼ੂਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਕੋਰਸ ਦਾ ਮੁਸਲਿਮ ਰਾਖਵਾਂਕਰਨ ਰੱਦ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਰਾਖਵਾਂਕਰਨ 'ਤੇ ਬਹਿਸ: ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਧਰਮ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ

ਇਹ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਰਾਖਵਾਂਕਰਨ ਦੀ ਸੀਮਾ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਉੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿੱਚ ਧਰਮ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਬਹਿਸ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਮੁਸਲਿਮ ਭਾਈਚਾਰੇ ਲਈ ਇਹ ਰਾਖਵਾਂਕਰਨ ਜਾਮੀਆ ਮਿਲੀਆ ਇਸਲਾਮੀਆ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਇਹ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਸ ਨਾਲ ਜਾਮੀਆ ਅਤੇ ਡੀਯੂ ਦੇ ਇਸ ਸਾਂਝੇ ਯਤਨ 'ਤੇ ਵੀ ਅਸਰ ਪਵੇਗਾ।

ਮੈਟਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਸੰਕਲਪ ਕੀ ਹੈ?

ਮੈਟਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਸੰਕਲਪ ਭਾਰਤ ਦੀ ਉੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਦਾ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਮਾਡਲ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਦੋ ਜਾਂ ਦੋ ਤੋਂ ਵੱਧ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਕੋਰਸ ਚਲਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਮਾਧਿਅਮ ਰਾਹੀਂ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਦੀਆਂ ਸਹੂਲਤਾਂ ਦਾ ਲਾਭ ਲੈਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲਦਾ ਹੈ।

ਮਾਹਿਰ ਕੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ?

ਸਿੱਖਿਆ ਸ਼ਾਸਤਰੀਆਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਧਰਮ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਰਾਖਵਾਂਕਰਨ ਹਟਾਉਣ ਨਾਲ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਗਲਤ ਸੰਦੇਸ਼ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਫਿਰ ਕੁਝ ਲੋਕ ਇਸਨੂੰ ਸਮਾਨਤਾ ਵੱਲ ਇੱਕ ਕਦਮ ਵਜੋਂ ਲੈਂਦੇ ਹਨ।

ਕੀ ਰਾਖਵਾਂਕਰਨ ਦੀ ਬਣਤਰ ਬਦਲੇਗੀ?

ਦਿੱਲੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੀ ਇਸ ਪ੍ਰਸਤਾਵਿਤ ਤਬਦੀਲੀ ਨੇ ਉੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿੱਚ ਰਾਖਵਾਂਕਰਨ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਨਵੇਂ ਸਵਾਲ ਖੜ੍ਹੇ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਗਵਰਨਿੰਗ ਬਾਡੀ ਅਤੇ ਉਪ-ਕੁਲਪਤੀ ਇਸ ਮਾਮਲੇ 'ਤੇ ਕੀ ਫੈਸਲਾ ਲੈਂਦੇ ਹਨ, ਇਹ ਦੇਖਣਾ ਬਾਕੀ ਹੈ। ਕੀ ਇਹ ਫੈਸਲਾ ਰਾਖਵਾਂਕਰਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਨਵਾਂ ਰੂਪ ਦੇਵੇਗਾ, ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਵਿਵਾਦ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦੇਵੇਗਾ?

```