ਰਾਜਸਥਾਨ ਵਿੱਚ ਭਾਜਪਾ ਦੀ ਸਿਆਸਤ ਇਸ ਸਮੇਂ ਠਹਿਰੇ ਹੋਏ ਪਾਣੀ ਵਰਗੀ ਲੱਗ ਰਹੀ ਹੈ, ਪਰ ਅੰਦਰੋਂ ਕਾਫੀ ਹਲਚਲ ਜਾਰੀ ਹੈ। ਕਈ ਸਿਆਸੀ ਕਿਰਦਾਰ ਆਪਣੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਣ ਦੇ ਮੌਕੇ ਦਾ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਪਰ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਧਿਆਨ ਇੱਕੋ ਚਿਹਰੇ 'ਤੇ ਟਿਕਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ - ਵਾਸੂਧਰਾ ਰਾਜੇ 'ਤੇ।
ਜੈਪੁਰ: ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੀ ਸਿਆਸਤ ਇਸ ਸਮੇਂ ਹਲਚਲ ਨਾਲ ਭਰੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਅੰਦਰ ਅਗਵਾਈ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਚਰਚਾ ਗਰਮ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਸਾਬਕਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਵਾਸੂਧਰਾ ਰਾਜੇ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਸਿਆਸੀ ਸੁਰਖੀਆਂ ਵਿੱਚ ਹਨ। ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਜੋਧਪੁਰ ਦੌਰੇ ਦੌਰਾਨ ਰਾਜੇ ਨੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਵੈਮ ਸੇਵਕ ਸੰਘ (RSS) ਦੇ ਮੁਖੀ ਮੋਹਨ ਭਾਗਵਤ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕੀਤੀ, ਜੋ ਲਗਭਗ 20 ਮਿੰਟ ਤੱਕ ਚੱਲੀ। ਇਸ ਮੁਲਾਕਾਤ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਿਆਸੀ 'ਵਨਵਾਸ' ਤੋਂ ਵਾਪਸੀ ਦੇ ਸੰਕੇਤ ਵਜੋਂ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਸਿਆਸੀ ਜਾਣਕਾਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਰਾਜਸਥਾਨ ਭਾਜਪਾ ਵਿੱਚ ਅਗਵਾਈ ਦੀ ਚੋਣ, ਮਹਿਲਾ ਅਗਵਾਈ ਦੀ ਲੋੜ ਅਤੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਜਨ-ਆਧਾਰ ਕਾਰਨ ਵਾਸੂਧਰਾ ਰਾਜੇ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਅਹਿਮ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਰਾਜੇ ਨੇ ਪਿਛਲੇ ਹਫਤੇ ਧੌਲਪੁਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਧਾਰਮਿਕ ਮੰਚ ਤੋਂ ਕਿਹਾ ਸੀ, “ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਹਰ ਕਿਸੇ ਦਾ ਵਨਵਾਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਉਹ ਸਥਾਈ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਵਨਵਾਸ ਆਵੇਗਾ ਤਾਂ ਜਾਵੇਗਾ ਵੀ।” ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪਿਛਲੇ ਮਹੀਨੇ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕਰਕੇ ਆਪਣੇ ਬਦਲਦੇ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।
ਸੰਘ ਅਤੇ ਭਾਜਪਾ ਵਿੱਚ ਵਾਸੂਧਰਾ ਦੀ ਵਾਪਸੀ
ਸਿਆਸੀ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਕ ਮਨੀਸ਼ ਗੋਧਾ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਵਾਸੂਧਰਾ ਅਤੇ ਮੋਹਨ ਭਾਗਵਤ ਦੀ ਇਹ ਮੁਲਾਕਾਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, “ਦੋਹਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਵਨ-ਟੂ-ਵਨ ਮੁਲਾਕਾਤ ਹੋਈ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਸਿਰਫ ਕਿਆਸਾਂ 'ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਹੈ ਕਿ ਇਸਦਾ ਕੀ ਨਤੀਜਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਭਾਜਪਾ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦਾ ਘਟਨਾਕ੍ਰਮ ਨੂੰ ਦੇਖਦਿਆਂ ਇਸਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਦੀ ਚੋਣ ਅਤੇ ਰਾਜੇ ਦੀ ਸੰਭਾਵੀ ਦਾਅਵੇਦਾਰੀ ਨਾਲ ਜੋੜ ਕੇ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।”
ਸੰਘ ਮੁਖੀ ਨੇ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ RSS ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਿੱਧਾ ਦਖਲ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦਾ। ਉਹ ਸਲਾਹ ਦੇ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਸਰਕਾਰ ਚਲਾਉਣ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਪਾਰਟੀ ਆਜ਼ਾਦ ਹੈ। ਸਿਆਸੀ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਕਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਦੀ ਚੋਣ ਭਾਜਪਾ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਹੈ, ਪਰ ਸੰਘ ਦਾ ਵੀਟੋ ਅਤੇ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਨ ਹਮੇਸ਼ਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਵਾਸੂਧਰਾ ਰਾਜੇ ਦੀ ਸਿਆਸੀ ਮਜ਼ਬੂਤੀ
ਵਾਸੂਧਰਾ ਰਾਜੇ ਦੀ ਸਿਆਸੀ ਤਾਕਤ ਅਤੇ ਦਾਅਵੇਦਾਰੀ ਕਈ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ:
- ਮਜ਼ਬੂਤ ਜਨ-ਆਧਾਰ ਅਤੇ ਜਾਤੀਗਤ ਸੰਤੁਲਨ: ਰਾਜਸਥਾਨ ਵਿੱਚ ਰਾਜੇ ਨੇ ਖੁਦ ਨੂੰ “ਰਾਜਪੂਤਾਂ ਦੀ ਧੀ, ਜਾਟਾਂ ਦੀ ਨੂੰਹ ਅਤੇ ਗੁੱਜਰਾਂ ਦੀ ਸਮਧਨ” ਦੱਸਿਆ। ਇਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਆਪਕ ਜਨ-ਆਧਾਰ ਅਤੇ ਜਾਤੀਗਤ ਸੰਤੁਲਨ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।
- ਸੰਗਠਨ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਅਨੁਭਵ: ਰਾਜੇ ਰਾਜਸਥਾਨ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਸੰਗਠਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਦੋਵਾਂ ਵਿੱਚ ਅਨੁਭਵ ਰੱਖਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 14 ਨਵੰਬਰ 2002 ਤੋਂ 14 ਦਸੰਬਰ 2003 ਅਤੇ 2 ਫਰਵਰੀ 2013 ਤੋਂ 12 ਫਰਵਰੀ 2014 ਤੱਕ ਸੂਬਾਈ ਪ੍ਰਧਾਨ ਵਜੋਂ ਸੰਗਠਨ ਚਲਾਇਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਦੋ ਵਾਰ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੀ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਅਤੇ ਦੋ ਵਾਰ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਮੰਤਰੀ ਵੀ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।
- ਮਹਿਲਾ ਅਗਵਾਈ ਦੀ ਲੋੜ: ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੰਗਠਨ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਤੱਕ ਕੋਈ ਮਹਿਲਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਨਹੀਂ ਬਣੀ ਹੈ। ਸਾਲ 2023 ਵਿੱਚ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਸੰਸਦ ਵਿੱਚ ਮਹਿਲਾ ਰਾਖਵਾਂਕਰਨ ਬਿੱਲ ਪਾਸ ਕਰਕੇ ਮਹਿਲਾ ਵੋਟਰਾਂ ਨੂੰ ਖਿੱਚਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ। ਅਜਿਹੇ ਵਿੱਚ ਵਾਸੂਧਰਾ ਰਾਜੇ ਬਿਨਾਂ ਸ਼ੱਕ ਮਹਿਲਾ ਅਗਵਾਈ ਲਈ ਇੱਕ ਕੱਦਾਵਰ ਨਾਮ ਹਨ।
- ਸੰਘ ਨਾਲ ਸੁਧਰੇ ਰਿਸ਼ਤੇ: ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਸਾਈਡਲਾਈਨ ਰਹਿਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਰਾਜੇ ਨੇ ਸੰਘ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰੀ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਿਆਸੀ ਧੀਰਜ ਅਤੇ ਦੂਰਅੰਦੇਸ਼ੀ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਵਾਸੂਧਰਾ ਦਾ ਸਿਆਸੀ ਸਫ਼ਰ
ਵਾਸੂਧਰਾ ਰਾਜੇ ਦਾ ਸਿਆਸੀ ਅਨੁਭਵ ਬਹੁਤ ਅਮੀਰ ਹੈ।
- 1985: ਧੌਲਪੁਰ ਤੋਂ ਰਾਜਸਥਾਨ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਚੁਣੀ ਗਈ।
- 1989-1999: ਲੋਕ ਸਭਾ ਝਾਲਾਵਾੜ ਹਲਕੇ ਤੋਂ ਲਗਾਤਾਰ ਪੰਜ ਵਾਰ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ।
- ਜਾਲਰਾਪਾਤਨ ਚੋਣ ਹਲਕਾ: ਚਾਰ ਵਾਰ ਵਿਧਾਇਕ।
- 1998–1999: ਵਿਦੇਸ਼ ਰਾਜ ਮੰਤਰੀ।
- 1999–2003: ਛੋਟੇ ਉਦਯੋਗ, ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨਿਕ ਸੁਧਾਰ, ਲੋਕ ਸ਼ਿਕਾਇਤ, ਪਰਮਾਣੂ ਊਰਜਾ, ਪੁਲਾੜ ਅਤੇ ਯੋਜਨਾ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਮੰਤਰੀ।
- 2003: ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੀ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਬਣੀ; ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਮਹਿਲਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ।
- 2013–2018: ਦੂਜੀ ਵਾਰ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ।
ਰਾਜਸਥਾਨ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਅੰਦਰ ਅਗਵਾਈ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਕਈ ਦਾਅਵੇਦਾਰ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਵਾਸੂਧਰਾ ਰਾਜੇ ਦੀ ਸੰਘ ਮੁਖੀ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਨੇ ਸਿਆਸੀ ਸੁਰਖੀਆਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਤੇਜ਼ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਕਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਰਾਜੇ ਦਾ ਮਜ਼ਬੂਤ ਜਨ-ਆਧਾਰ, ਸੰਗਠਨ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰ ਦੋਵਾਂ ਦਾ ਅਨੁਭਵ, ਮਹਿਲਾ ਅਗਵਾਈ ਦੀ ਲੋੜ, ਅਤੇ ਸੰਘ ਨਾਲ ਸੁਧਰੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਅੰਦਰ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਦਿਵਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।
