કેન્સર દુનિયાભરમાં એક ગંભીર સ્વાસ્થ્ય સમસ્યા બની ગયું છે, જે માત્ર પુખ્ત વયના લોકોને જ નહીં, પરંતુ બાળકોને પણ ઝડપથી અસર કરી રહ્યું છે. આને ધ્યાનમાં રાખીને, દર વર્ષે 15 ફેબ્રુઆરી (આજે) ને 'ઇન્ટરનેશનલ ચાઇલ્ડહુડ કેન્સર ડે' (International Childhood Cancer Day 2025) તરીકે ઉજવવામાં આવે છે. આ દિવસનો ઉદ્દેશ બાળપણમાં થતા કેન્સર અંગે જાગૃતિ વધારવાનો અને તેનાથી પીડાતા બાળકો, તેમના પરિવારો અને બચી ગયેલા દર્દીઓને સમર્થન આપવાનો છે.
બ્રેસ્ટફીડિંગ (સ્તનપાન) બાળકોને કેન્સરથી બચાવવામાં મદદ કરી શકે છે. આ અંગે ગુરુગ્રામની મેરિંગો એશિયા હોસ્પિટલની ઓબ્સ્ટેટ્રિક્સ અને ગાયનેકોલોજીની ક્લિનિકલ ડાયરેક્ટર ડૉ. પલ્લવી વસલનું કહેવું છે કે માતાનું દૂધ નવજાત શિશુની રોગ પ્રતિરોધક ક્ષમતા વધારવામાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે. બ્રેસ્ટફીડિંગ દ્વારા શરીરમાં એન્ટિબોડીઝ અને જરૂરી પોષક તત્વો પહોંચે છે, જે કેન્સર જેવી ગંભીર બીમારીઓથી બચાવમાં સહાયક છે.
આ ઉપરાંત, સંશોધન દર્શાવે છે કે જે બાળકોને છ મહિના અથવા તેથી વધુ સમય સુધી સ્તનપાન કરાવવામાં આવે છે, તેમમાં લ્યુકેમિયા (Leukemia) અને અન્ય કેન્સરનો ખતરો ઓછો થઈ શકે છે. તેથી જ માતા-પિતાએ બાળકોના સારા સ્વાસ્થ્ય માટે બ્રેસ્ટફીડિંગને પ્રાથમિકતા આપવી જોઈએ.
માતાનું દૂધ કેમ જરૂરી છે?
ડોક્ટરો અને નિષ્ણાતોના મતે, સ્તનપાન (Breastfeeding) માતા અને બાળક બંને માટે ફાયદાકારક છે. સંશોધન દર્શાવે છે કે જે બાળકોને છ થી સાત મહિના સુધી બ્રેસ્ટફીડ કરાવવામાં આવે છે, તેમમાં બાળપણમાં લ્યુકેમિયા (બ્લડ કેન્સર) થવાનું જોખમ ઘણું ઓછું હોય છે. અભ્યાસમાં એ પણ જાણવા મળ્યું છે કે ઓછામાં ઓછા સાત થી આઠ મહિના સુધી સ્તનપાન કરાવવાથી લ્યુકેમિયાનો ખતરો લગભગ 20% સુધી ઘટાડી શકાય છે. આ અભ્યાસ આ વાત પર પણ ભાર મૂકે છે કે માતાનું દૂધ માત્ર બાળકોને પોષણ જ નથી આપતું, પરંતુ તેમના શરીરને ગંભીર બીમારીઓ સામે લડવા માટે તૈયાર કરે છે.
માતાના દૂધના ફાયદા
* રોગપ્રતિકારક શક્તિને મજબૂત બનાવે છે – માતાના દૂધમાં એન્ટિબોડી અને ઇમ્યુન ફેક્ટર્સ હોય છે, જે બાળકના ઇમ્યુન સિસ્ટમને મજબૂત કરવામાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે.
* ચેપથી રક્ષણ – આ દૂધ માત્ર સામાન્ય શરદી-ખાંસીથી જ નહીં, પરંતુ લ્યુકેમિયા જેવી ગંભીર બીમારીઓના જોખમને પણ ઘટાડે છે.
* યોગ્ય વિકાસમાં સહાયક – સ્તનપાનથી બાળકોનો માનસિક અને શારીરિક વિકાસ સારો થાય છે, જેથી તેઓ ભવિષ્યમાં સ્વસ્થ રહે છે.
કેન્સર સામે લડવામાં માતાનું દૂધ કેવી રીતે મદદ કરે છે?
માતાના દૂધમાં ઓમેગા-3 ફેટી એસિડ અને કોન્જુગેટેડ લિનોલીક એસિડ (CLA) જેવા પોષક તત્વો મળી આવે છે, જે કેન્સર સામે લડવાની ક્ષમતા ધરાવે છે. આ તત્વો બ્લડ કેન્સર સહિત ઘણી બીમારીઓથી રક્ષણ આપે છે. વૈજ્ઞાનિકો માને છે કે બ્રેસ્ટ મિલ્કમાં રહેલા પ્રોટેક્ટિવ એજન્ટ કેન્સરની સંભાવના ઘટાડે છે અને બાળકના સંપૂર્ણ સ્વાસ્થ્યને મજબૂત બનાવવામાં મદદ કરે છે. તેથી, શિશુને માતાનું દૂધ પીવડાવવું માત્ર તેના પોષણ માટે જ નહીં, પરંતુ ગંભીર બીમારીઓથી બચાવ માટે પણ ખૂબ જરૂરી છે.
