ભારતે નાણાકીય વર્ષ 2024-25માં નિકાસ ક્ષેત્રે એક મહત્વપૂર્ણ સિદ્ધિ મેળવી છે. ફેડરેશન ઓફ ઇન્ડિયન એક્સપોર્ટ ઓર્ગેનાઇઝેશન (FIEO) મુજબ, આ વર્ષે દેશનો કુલ નિકાસ 21% ના વધારા સાથે 1 ટ્રિલિયન ડોલર સુધી પહોંચવાનો અંદાજ છે. છેલ્લા નાણાકીય વર્ષમાં આ આંકડો 824.9 અબજ ડોલર રહ્યો હતો, જે ગયા વર્ષના 778.1 અબજ ડોલર કરતાં 6.01% વધુ છે.
આ વૃદ્ધિમાં સેવા ક્ષેત્રનો મહત્વપૂર્ણ ફાળો રહ્યો છે. IT, વ્યાપાર, નાણાકીય સેવાઓ અને પ્રવાસન સેવાઓના સુદ્રઢ પ્રદર્શનને કારણે સેવા નિકાસ 13.6% વધીને 387.5 અબજ ડોલર થયો છે. જ્યારે, વ્યાપારી ચીજવસ્તુઓનો નિકાસ 437.4 અબજ ડોલર પર પહોંચ્યો, જેમાં બિન-પેટ્રોલિયમ ઉત્પાદનોનો નિકાસ 374.1 અબજ ડોલર રહ્યો, જે ગયા વર્ષ કરતાં 6% વધુ છે.
ચીન સામે ભારત હજુ પણ નબળું
ભારતના નિકાસ ક્ષેત્રમાં થયેલી આ વૃદ્ધિ છતાં, ગ્લોબલ સ્તરે ભારતની સ્થિતિ હજુ પણ નબળી રહી છે. ચીનનો નિકાસ ગયા વર્ષે લગભગ 3.51 ટ્રિલિયન ડોલર રહ્યો હતો, જે ભારત કરતાં ઘણો વધુ છે. અમેરિકાનો કુલ નિકાસ 3.05 ટ્રિલિયન ડોલર અને જર્મનીનો 2.10 ટ્રિલિયન ડોલર રહ્યો.
FIEO ના પ્રમુખ એસ.સી. રલ્હાણે જણાવ્યું કે ભારતે પોતાની નિકાસ નીતિમાં વૈવિધ્ય લાવવાની જરૂર છે. ઉભરતા બજારોમાં વિસ્તરણ અને હાલના ભાગીદારો સાથે વ્યાપારિક સંબંધોને મજબૂત કરવાથી નિકાસને વેગ મળી શકે છે. આ ઉપરાંત, કાચા માલને બદલે મૂલ્યવર્ધિત ઉત્પાદનો પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવું ભારતની નિકાસ આવક વધારવા માટે જરૂરી પગલું છે.
નવા બજાર અને FTA પર ધ્યાન, લાજિસ્ટિક્સ સુધારો પણ જરૂરી
ભારતે તાજેતરમાં બ્રિટન સાથે વેપાર કરારને મજબૂત કર્યો છે અને અમેરિકા સાથે પ્રારંભિક કરાર પર વાતચીત ચાલી રહી છે. નિષ્ણાતોનું માનવું છે કે FTA જેવા કરાર ભારતના નિકાસકારોને નવા બજારો સુધી સરળતાથી પહોંચવામાં મદદ કરી શકે છે. આ ઉપરાંત, ઉત્તમ ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર, લાજિસ્ટિક્સ ખર્ચમાં ઘટાડો અને આંતરરાષ્ટ્રીય ધોરણો અનુસાર ઉત્પાદન બનાવવા પર ધ્યાન આપવાથી ભારત ગ્લોબલ સ્પર્ધામાં આગળ વધી શકે છે.
