ભારતની ડિજિટલ સુરક્ષા સાથે જોડાયેલી મુખ્ય સરકારી એજન્સી ઇલેક્ટ્રોનિક્સ અને ઇન્ફર્મેશન ટેકનોલોજી મંત્રાલય (MeitY) અને ઇન્ડિયન કમ્પ્યુટર ઇમરજન્સી રિસ્પોન્સ ટીમ (CERT-In) એ તાજેતરમાં એક મહત્વપૂર્ણ ચેતવણી જાહેર કરી છે. આ ચેતવણીમાં જણાવાયું છે કે iPhone અને Android બંને યુઝર્સે પોતાના મોબાઇલ સોફ્ટવેરને તાત્કાલિક અપડેટ કરવા જોઈએ, નહીંતર તેમનો પર્સનલ ડેટા હેકર્સના હાથમાં જઈ શકે છે.
શું છે ખતરો?
CERT-In એ ચેતવણી આપી છે કે તાજેતરમાં એક ગંભીર ઝીરો-ડે વલ્નરેબિલિટી સામે આવી છે, જેનો ઉપયોગ કરીને હેકર્સ યુઝરની જાણકારી વગર મોબાઇલનો એક્સેસ મેળવી શકે છે. આનાથી માત્ર તમારી ચેટ, ઈમેલ અને ફોટોઝ જ નહીં, પણ બેન્કિંગ એપ્સ અને પાસવર્ડ્સ પણ જોખમમાં છે. આ બગ ખાસ કરીને Apple iOS ના વર્ઝન 17.5.1 પહેલાના અને Android ના જૂના વર્ઝનને અસર કરી રહ્યું છે.
Apple એ આને ધ્યાનમાં રાખીને તાત્કાલિક iOS 17.5.1 અને iOS 17.6 Beta રોલઆઉટ કર્યું છે. જ્યારે Google એ પણ Android જૂન 2025 સિક્યુરિટી પેચ જાહેર કર્યું છે.
કઈ-કઈ એપ્સ પર અસર?
નિષ્ણાતોના મતે, આ સુરક્ષા ખામી મુખ્યત્વે નીચેની એપ્સને અસર કરી શકે છે:
- WhatsApp અને Telegram
- બેન્કિંગ એપ્સ (Paytm, GPay, PhonePe)
- ઈમેલ એપ્સ (Gmail, Outlook)
- પાસવર્ડ મેનેજર્સ
- ક્લાઉડ સ્ટોરેજ (Google Drive, iCloud)
યુઝર્સ શું કરે?
CERT-In અને MeitY એ સામાન્ય નાગરિકોને નીચેના સૂચનો આપ્યા છે:
- તમારા મોબાઇલનું ઓપરેટિંગ સિસ્ટમ તાત્કાલિક અપડેટ કરો.
- અજાણ્યા લિંક્સ, ફાઇલ્સ અથવા SMS પર ક્લિક કરશો નહીં.
- ટુ-સ્ટેપ વેરિફિકેશન (2FA) ચાલુ રાખો.
- માત્ર Play Store અથવા App Store માંથી જ એપ્સ ડાઉનલોડ કરો.
- પબ્લિક WiFi પર બેન્કિંગ અથવા સેન્સિટિવ એપ્સનો ઉપયોગ કરશો નહીં.
નિષ્ણાતો શું કહે છે?
સાયબર સુરક્ષા નિષ્ણાત રાકેશ ચૌધરી કહે છે, ભારતમાં સ્માર્ટફોન યુઝર્સ ઝડપથી વધી રહ્યા છે, પરંતુ સિક્યુરિટી અવેરનેસ હજુ પણ ઓછી છે. હેકર્સ હવે AI-ટૂલ્સ અને સોશિયલ ઈન્જિનિયરિંગનો ઉપયોગ કરીને યુઝર્સને સરળતાથી ફસાવે છે. આ ચેતવણી ખૂબ જરૂરી હતી. સરકાર ડિજિટલ ઈન્ડિયા મિશન હેઠળ ડિજિટલ સાક્ષરતા અને સાયબર સેફ્ટી પર ઝડપથી કામ કરી રહી છે. CERT-In સમય-સમય પર આવા ચેતવણીઓ જાહેર કરે છે, પરંતુ સામાન્ય યુઝર્સે પણ પોતાની ડિજિટલ સુરક્ષાની જવાબદારી લેવી જોઈએ.
તમારા ડિવાઇસને અપડેટ કરવું એક નાનો પગલું છે, પરંતુ આ જ પગલું તમારા બેન્ક એકાઉન્ટ, પર્સનલ ડેટા અને ખાનગી તસવીરોને ચોરી થવાથી બચાવી શકે છે. ડિજિટલ યુગમાં સાવચેત રહેવું એ જ સુરક્ષા છે.
