पंतप्रधान नरेंद्र मोदी ३१ ऑगस्ट रोजी चीनमध्ये आयोजित SCO शिखर परिषदेत भाग घेणार आहेत. २०१८ नंतरची त्यांची ही पहिली चीन भेट असेल. या दरम्यान ते शी जिनपिंग आणि इतर राष्ट्राध्यक्षांशी भेटू शकतात.
PM Modi China Visit: पंतप्रधान नरेंद्र मोदी ३१ ऑगस्टपासून चीनच्या तियानजिन शहराच्या दौऱ्यावर जाऊ शकतात. या दौऱ्याचा मुख्य उद्देश शांघाय सहकार्य संघटनेच्या (Shanghai Cooperation Organization - SCO) २५ व्या शिखर बैठकीत भाग घेणे हा आहे. वृत्तसंस्थेने सूत्रांच्या हवाल्याने या दौऱ्याची माहिती दिली आहे, तथापि, भारत सरकारकडून अद्याप याची अधिकृत पुष्टी करण्यात आलेली नाही.
SCO ची भूमिका आणि भारताची भागीदारी
SCO ची स्थापना २००१ मध्ये झाली. सध्या यात १० सदस्य देश सामील आहेत, ज्यात भारत, चीन, रशिया, पाकिस्तान, इराण, बेलारूस, कझाकिस्तान, किर्गिस्तान, ताजिकिस्तान आणि उझबेकिस्तान यांसारख्या देशांचा समावेश आहे. या संघटनेचा उद्देश प्रादेशिक सुरक्षा, आर्थिक सहकार्य आणि दहशतवादाविरुद्ध संयुक्त रणनीती तयार करणे आहे. भारत २०१७ मध्ये SCO चा पूर्ण सदस्य बनला.
पंतप्रधान मोदींची चीन यात्रा का महत्त्वाची आहे
पंतप्रधान मोदींची ही यात्रा अनेक कारणांमुळे खूप महत्त्वाची मानली जात आहे. एकतर ही त्यांची २०१८ नंतरची पहिली चीन भेट असेल आणि एकूणच त्यांची ही पाचवी भेट असेल. दुसरे म्हणजे, ही यात्रा अशा वेळी होत आहे जेव्हा भारत-अमेरिका यांच्यात टेरिफ वॉरसारखी स्थिती निर्माण झाली आहे आणि भारत अमेरिकेचे प्रतिस्पर्धी मानले जाणारे देश जसे की रशिया आणि चीन यांच्याशी संबंध मजबूत करत आहे. यावरून असे संकेत मिळतात की भारत आता कोणत्याही एका जागतिक गटापुरता मर्यादित राहू इच्छित नाही.
जून २०२० च्या गलवान संघर्षांनंतर बदललेले संबंध
भारत आणि चीन यांच्यातील संबंध २०२० मध्ये गलवान खोऱ्यात झालेल्या सैन्य संघर्षानंतर तणावपूर्ण आहेत. या संघर्षात दोन्ही देशांच्या सैनिकांनी जीव गमावला होता. तेव्हापासून दोन्ही देशांमध्ये सीमावर्ती भागात तणाव आणि बातचीत दोन्ही सुरू आहेत. या पार्श्वभूमीवर पीएम मोदींची ही चीन भेट दोन्ही देशांच्या संबंधांमध्ये नवी दिशा निश्चित करू शकते.
जपान दौरा देखील संभाव्य
या चीन भेटीपूर्वी पीएम मोदी ३० ऑगस्ट रोजी जपानला जाऊ शकतात. तिथे ते भारत-जपान शिखर संमेलनात भाग घेतील. हा राजनैतिक दृष्ट्या खूप महत्त्वाचा दौरा असेल कारण जपान, भारताचा एक महत्त्वाचा रणनीतिक भागीदार आहे आणि भारत-प्रशांत क्षेत्रात दोन्ही देशांची भागीदारी सतत मजबूत होत आहे.
पंतप्रधान मोदी आणि शी जिनपिंग यांची संभाव्य बैठक
SCO शिखर संमेलनादरम्यान पंतप्रधान मोदी आणि चीनचे राष्ट्रपती शी जिनपिंग यांच्यात द्विपक्षीय बैठक होऊ शकते. दोन्ही नेते यापूर्वी BRICS संमेलनात कझानमध्ये भेटले होते. त्या बैठकीत दोन्ही देशांनी संबंध स्थिर करण्याच्या प्रयत्नांवर चर्चा केली होती. या वेळच्या बैठकीत सीमा विवाद, व्यापार सहकार्य आणि प्रादेशिक स्थिरता यासारख्या मुद्द्यांवर चर्चा होऊ शकते.
रशियाच्या राष्ट्रपतींशी देखील होऊ शकते भेट
SCO शिखर संमेलनात रशियाचे राष्ट्रपती व्लादिमीर पुतिन देखील सामील होऊ शकतात. अशा स्थितीत पीएम मोदींची त्यांची भेट होण्याची शक्यता आहे. ही बैठक भारत-रशिया संबंध अधिक मजबूत करण्याची आणखी एक संधी असू शकते, विशेषतः अशा वेळी जेव्हा भारत रशियाकडून ऊर्जा आणि संरक्षण क्षेत्रात मोठ्या प्रमाणात सहकार्य करत आहे.
विदेश मंत्र्यांची तयारी बैठक
पंतप्रधानांच्या दौऱ्यापूर्वी विदेश मंत्री एस जयशंकर यांनी चीनचे विदेश मंत्री वांग यी यांच्यासोबत बीजिंगमध्ये भेट घेतली. या बैठकीत त्यांनी भारताला खतांवरील निर्बंध, व्यापारात येत असलेले अडथळे आणि दुर्मिळ पृथ्वी चुंबक (rare earth magnets) च्या पुरवठ्यासारख्या मुद्द्यांवर चर्चा केली. ही बैठक आगामी शिखर संमेलनासाठी वातावरण तयार करण्याचा भाग मानली जात आहे.
