घाँटी दुख्नु सामान्य समस्या हो, विशेष गरी मौसम परिवर्तन, चिसो पेय पदार्थ वा भाइरल संक्रमणको समयमा। यस्ता बेला मानिसहरूले धेरै पटक औषधिको सहारा लिन्छन्, तर हरेक पटक डाक्टरकहाँ जानु जरुरी छैन। आयुर्वेदमा धेरै घरेलु उपचारहरू बताइएका छन् जसले कुनै पनि साइड इफेक्ट बिना घाँटी दुखाइ र खराशबाट राहत दिन मद्दत गर्दछ। यदि तपाईं पनि बारम्बार घाँटीमा जलन र खराशबाट पीडित हुनुहुन्छ भने, तल दिइएका यी सरल उपायहरू अवश्य प्रयास गर्नुहोस्।
१. न्यानो नुनिलो पानीले कुल्ला गर्नुहोस्
सबैभन्दा सरल र पुरानो घरेलु उपचारहरू मध्ये एक हो नुनिलो न्यानो पानीले कुल्ला गर्नु। यसका लागि एक गिलास न्यानो पानीमा आधा चम्चा नुन राखेर राम्रोसँग मिसाउनुहोस् र दिनमा दुई देखि तीन पटक कुल्ला गर्नुहोस्। यसले घाँटीको सुजन कम गर्छ, ब्याक्टेरियालाई नष्ट गर्छ र कफ सफा गरेर राहत दिन्छ।
२. मुलेठीको सेवन – घाँटीको रामबाण उपचार
आयुर्वेदमा मुलेठीलाई घाँटीका समस्याहरूको लागि अमृत मानिन्छ। यसको सानो टुक्रा मुखमा राखेर ढिलो ढिलो चपाउँदा घाँटीको खराश र दुखाइमा तुरुन्तै राहत मिल्छ। यदि तपाईं चाहनुहुन्छ भने मुलेठीको धुलोमा थोरै मह मिसाएर पनि दिनमा एक–दुई पटक सेवन गर्न सक्नुहुन्छ।
३. गाजर – घाँटीको स्वास्थ्यको लागि पनि फाइदाजनक
गाजरलाई प्रायः आँखाको लागि राम्रो मानिन्छ, तर यसमा रहेको भिटामिन ए र सी, साथै एन्टिअक्सिडेन्टहरूले घाँटीको स्वास्थ्यलाई पनि सुधार गर्दछ। घाँटीमा जलन वा खराश भएमा दैनिक ताजा गाजर खानुहोस् वा यसको ताजा जुस पिउनुहोस्। यसले घाँटीलाई चिसो बनाउँछ र संक्रमणसँग लड्न मद्दत गर्दछ।
४. कालो मरिच र मिश्रीको मिश्रण
कालो मरिच र मिश्री मिसाएर सेवन गर्नाले घाँटीमा जमेको कफ र खराशबाट राहत मिल्छ। यसको लागि बराबर मात्रामा कालो मरिचको धुलो र मिश्रीलाई पिसेर एउटा भाँडोमा राख्नुहोस्। दिनमा दुई पटक चुट्की भर यो मिश्रणको सेवन गर्नुहोस्। ध्यान दिनुहोस्, यो खाएपछि आधा घण्टासम्म पानी नपिउनुहोस्।
५. महको सेवन गर्नुहोस्
महमा रहेको एन्टिब्याक्टेरियल र एन्टि-इन्फ्लेमेटरी गुणले घाँटीको जलन र सुजन कम गर्दछ। दिनमा दुई पटक एक–एक चम्चा मह लिनुहोस् र यसको साथ हल्का न्यानो पानी पिउनुहोस्। यसले मात्र घाँटीलाई आराम दिन्छ तर प्रतिरक्षा प्रणालीलाई पनि बलियो बनाउँछ। विशेष गरी यदि घाँटीको खराश रुघाखोकीको कारण भएको छ भने मह धेरै प्रभावकारी साबित हुन्छ।
६. अदुवाको झोल पिउनुहोस्
अदुवामा प्राकृतिक एन्टिसेप्टिक र सुजन विरोधी गुणहरू पाइन्छन्। यसको लागि केही टुक्रा अदुवा लिएर पानीमा उमाल्नुहोस् जबसम्म पानी आधा नहोस्। त्यसपछि यो झोललाई हल्का न्यानो हुन दिनुहोस् र छानेर पिउनुहोस्। दिनमा २ देखि ३ पटक यसको सेवन गर्नाले घाँटीको दुखाइ र खराश क्रमशः कम हुन्छ।
७. पाउनको पातको प्रयोग
यदि घाँटी बसेको छ वा आवाज निकाल्न गाह्रो भइरहेको छ भने, पाउनको पातको प्रयोग गर्नुहोस्। एउटा हरियो पाउनको पात लिनुहोस्, यसमा थोरै मिश्री राखेर चपाउनुहोस्। यसले घाँटीलाई चिस्यान प्रदान गर्ने साथै खराशबाट पनि राहत दिन्छ। आयुर्वेद अनुसार यो उपाय विशेष गरी घाँटी बिग्रिएको वा धेरै बोलेपछि आराम दिन मद्दत गर्दछ।
घाँटीको खराश सामान्य समस्या हो तर यसलाई बेवास्ता गर्नु हानिकारक हुन सक्छ। यदि सुरुवाती लक्षणहरूमा नै यी सरल र प्रभावकारी आयुर्वेदिक घरेलु उपचारहरू अपनाइएमा, कुनै पनि औषधि बिना आराम प्राप्त गर्न सकिन्छ। तथापि, यदि समस्या तीन–चार दिन भन्दा बढी रह्यो वा तीव्र ज्वरो, सुजन र दुखाइ बढ्यो भने, डाक्टरको सम्पर्क गर्नु जरुरी छ।
```
