ਏਅਰ ਇੰਡੀਆ ਹਾਦਸੇ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਜਾਂਚ 'ਚ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਕਿ ਪਾਇਲਟ ਸੁਮੀਤ ਸਭਰਵਾਲ ਨੇ ਜਾਣਬੁੱਝ ਕੇ ਫਿਊਲ ਸਪਲਾਈ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਕਾਕਪਿਟ ਰਿਕਾਰਡਿੰਗ ਤੋਂ ਵੀ ਇਸਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਅੰਤਿਮ ਰਿਪੋਰਟ ਦਾ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।
Air India Crash: ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਵਿੱਚ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਹੋਏ ਏਅਰ ਇੰਡੀਆ ਜਹਾਜ਼ ਹਾਦਸੇ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਹੁਣ ਇੱਕ ਹੈਰਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਹੈ। ਏਅਰਕ੍ਰਾਫਟ ਐਕਸੀਡੈਂਟ ਇਨਵੈਸਟੀਗੇਸ਼ਨ ਬਿਊਰੋ (AAIB) ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹਾਦਸੇ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਪਾਇਲਟ ਦੀ ਗਲਤੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਫਿਊਲ ਸਵਿੱਚ ਅਚਾਨਕ 'RUN' ਤੋਂ 'CUTOFF' ਪੋਜ਼ੀਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਚਲੇ ਗਏ ਸਨ ਜਿਸ ਨਾਲ ਦੋਵੇਂ ਇੰਜਣ ਬੰਦ ਹੋ ਗਏ।
ਵਾਲ ਸਟਰੀਟ ਜਰਨਲ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਨੇ ਖੋਲ੍ਹੇ ਨਵੇਂ ਪਹਿਲੂ
ਇਸ ਹਾਦਸੇ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਅਮਰੀਕੀ ਅਖਬਾਰ 'ਦ ਵਾਲ ਸਟਰੀਟ ਜਰਨਲ' ਨੇ ਆਪਣੀ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਬੋਇੰਗ 787 ਡ੍ਰੀਮਲਾਈਨਰ ਉਡਾ ਰਹੇ ਫਸਟ ਅਫਸਰ ਸੁਮੀਤ ਸਭਰਵਾਲ ਨੇ ਖੁਦ ਹੀ ਫਿਊਲ ਸਪਲਾਈ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਇਹ ਦਾਅਵਾ ਕਾਕਪਿਟ ਵੌਇਸ ਰਿਕਾਰਡਿੰਗ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਰਿਕਾਰਡਿੰਗ ਵਿੱਚ ਸਾਫ਼ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸੁਣਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ਕੋ-ਪਾਇਲਟ ਕਲਾਈਵ ਕੁੰਦਰ ਨੇ ਫਿਊਲ ਸਵਿੱਚ ਬੰਦ ਕਰਨ 'ਤੇ ਹੈਰਾਨੀ ਜਤਾਈ ਅਤੇ ਘਬਰਾਹਟ ਨਾਲ ਪੁੱਛਿਆ – “ਤੁਸੀਂ ਫਿਊਲ ਸਵਿੱਚ ਨੂੰ CUTOFF ਪੋਜ਼ੀਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਕਿਉਂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ?”
ਵੌਇਸ ਰਿਕਾਰਡਿੰਗ ਵਿੱਚ ਸਾਫ਼ ਹੋਇਆ ਸੰਵਾਦ
ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਕਲਾਈਵ ਕੁੰਦਰ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਘਬਰਾਹਟ ਸੀ ਜਦੋਂ ਕਿ ਕੈਪਟਨ ਸੁਮੀਤ ਸ਼ਾਂਤ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤੇ। ਸੁਮੀਤ ਸਭਰਵਾਲ ਏਅਰ ਇੰਡੀਆ ਦੇ ਸੀਨੀਅਰ ਪਾਇਲਟ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ 15,638 ਘੰਟੇ ਦੀ ਉਡਾਣ ਦਾ ਤਜਰਬਾ ਸੀ ਜਦੋਂ ਕਿ ਕੋ-ਪਾਇਲਟ ਕਲਾਈਵ ਕੁੰਦਰ ਕੋਲ 3,403 ਘੰਟੇ ਦਾ ਤਜਰਬਾ ਸੀ। ਇਸ ਰਿਕਾਰਡਿੰਗ ਨੇ ਇਸ ਹਾਦਸੇ ਦੇ ਤਕਨੀਕੀ ਪਹਿਲੂਆਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਮੋੜ ਲਿਆ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
AAIB ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਰਿਪੋਰਟ
AAIB ਵੱਲੋਂ 12 ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਜਾਂਚ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ਫਿਊਲ ਸਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਆਪ RUN ਤੋਂ CUTOFF ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਆ ਗਏ ਸਨ ਜਿਸ ਨਾਲ ਦੋਵੇਂ ਇੰਜਣ ਬੰਦ ਹੋ ਗਏ। ਇਹ ਘਟਨਾ ਟੇਕਆਫ ਦੇ ਠੀਕ ਬਾਅਦ ਹੋਈ ਸੀ। ਹਾਦਸੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜਹਾਜ਼ ਨੇ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਲੈਂਡਿੰਗ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਪਰ ਕੰਟਰੋਲ ਬਣਾਈ ਨਹੀਂ ਰੱਖ ਸਕਿਆ।
ਪਾਇਲਟ ਯੂਨੀਅਨ ਨੇ ਜਤਾਈ ਚਿੰਤਾ
ਏਅਰ ਇੰਡੀਆ ਦੇ ਇਸ ਜਹਾਜ਼ ਹਾਦਸੇ 'ਤੇ ਹੁਣ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਆਫ ਏਅਰਲਾਈਨ ਪਾਇਲਟਸ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਆਫ ਇੰਡੀਅਨ ਪਾਇਲਟਸ (FIP) ਨੇ ਵੀ ਚਿੰਤਾ ਜ਼ਾਹਿਰ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਸਿੱਧੇ ਪਾਇਲਟ ਨੂੰ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਠਹਿਰਾਉਣਾ ਜਲਦਬਾਜ਼ੀ ਹੋਵੇਗੀ। ਨਾਲ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸ ਗੱਲ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਫਾਈਨਲ ਰਿਪੋਰਟ ਆਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕੋਈ ਠੋਸ ਸਿੱਟਾ ਨਹੀਂ ਕੱਢਿਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ।
ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ
ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਵੀ ਇਸ ਰਿਪੋਰਟ 'ਤੇ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਨਾਗਰਿਕ ਹਵਾਬਾਜ਼ੀ ਮੰਤਰੀ ਕਿੰਜਰਾਪੂ ਰਾਮ ਮੋਹਨ ਨਾਇਡੂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਕੇਵਲ ਇੱਕ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਰਿਪੋਰਟ ਹੈ ਅਤੇ ਅੰਤਿਮ ਸਿੱਟਾ ਆਉਣ ਤੱਕ ਕਿਸੇ ਨਤੀਜੇ 'ਤੇ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚਣਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ – “ਸਾਡੇ ਪਾਇਲਟ ਅਤੇ ਕਰੂ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਬਿਹਤਰੀਨ ਸਰੋਤਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਹਨ ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਭਲੇ ਦਾ ਪੂਰਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖਦੇ ਹਾਂ। ਸਾਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਮਰਪਣ 'ਤੇ ਭਰੋਸਾ ਹੈ।”
ਫਿਊਲ ਸਪਲਾਈ ਦਾ ਬੰਦ ਹੋਣਾ ਕਿਉਂ ਹੈ ਗੰਭੀਰ ਮਾਮਲਾ
ਫਲਾਈਟ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਫਿਊਲ ਸਪਲਾਈ ਦਾ ਅਚਾਨਕ ਬੰਦ ਹੋਣਾ ਇੱਕ ਬੇਹੱਦ ਗੰਭੀਰ ਤਕਨੀਕੀ ਚੂਕ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਪੂਰੇ ਕਰੂ ਨੂੰ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਪ੍ਰੋਟੋਕਾਲ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕਰਨਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਕਾਕਪਿਟ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਵਿੱਚ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੋਨਾਂ ਪਾਇਲਟਾਂ ਦੀ ਸਹਿਮਤੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਰਿਪੋਰਟ ਦੱਸਦੀ ਹੈ ਕਿ ਫਿਊਲ ਸਵਿੱਚ ਨੂੰ ਬਿਨਾਂ ਪੂਰਵ ਸਹਿਮਤੀ CUTOFF ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਹੀ ਇਸ ਦੁਰਘਟਨਾ ਦੀ ਜੜ੍ਹ ਮੰਨੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।
ਕੀ ਕਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ
ਬੋਇੰਗ 787 ਵਰਗੇ ਆਧੁਨਿਕ ਜਹਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਆਟੋਮੇਟਿਡ ਸਿਸਟਮ ਲੱਗੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਕਿਸੇ ਵੀ ਗੜਬੜੀ ਜਾਂ ਮਨੁੱਖੀ ਗਲਤੀ ਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਟਰੈਕ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਘਟਨਾ ਦੇ ਬਾਅਦ ਜਹਾਜ਼ ਨੇ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਲੈਂਡਿੰਗ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਪਰ ਦੋਨਾਂ ਇੰਜਣ ਬੰਦ ਹੋਣ ਦੇ ਕਾਰਨ ਜਹਾਜ਼ ਕਰੈਸ਼ ਕਰ ਗਿਆ। ਸੁਰੱਖਿਆ ਮਾਪਦੰਡਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਅਜਿਹੀ ਚੂਕ ਬੇਹੱਦ ਗੰਭੀਰ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
