ਭਾਰਤੀ ਨੌਸੈਨਾ ਨੂੰ ਅੱਜ ਇੱਕ ਇਤਿਹਾਸਕ ਤੇ ਬੇਮਿਸਾਲ ਜਹਾਜ਼ ਮਿਲਣ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿਹੋ ਜਿਹਾ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਕਿਸੇ ਵੀ ਨੌਸੈਨਾ ਕੋਲ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਹ ਜਹਾਜ਼ ਭਾਰਤ ਦੀ ਅਮੀਰ ਸਮੁੰਦਰੀ ਵਿਰਾਸਤ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਜਹਾਜ਼ ਨਿਰਮਾਣ ਕੌਸ਼ਲ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ।
ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਭਾਰਤੀ ਨੌਸੈਨਾ ਨੂੰ ਅੱਜ ਇੱਕ ਇਤਿਹਾਸਕ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਮਹੱਤਵ ਵਾਲਾ ਯੁੱਧਪੋਤ ਮਿਲਣ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਭਾਰਤ ਦੀ ਅਮੀਰ ਸਮੁੰਦਰੀ ਵਿਰਾਸਤ ਅਤੇ ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਜਹਾਜ਼ ਨਿਰਮਾਣ ਕੌਸ਼ਲ ਦੀ ਸ਼ਲਾਘਾ ਕਰੇਗੀ। ਇਹ ਜਹਾਜ਼ ਨਾ ਕੇਵਲ ਤਕਨੀਕੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਇਹ ਭਾਰਤੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਅਤੇ ਇਤਿਹਾਸ ਦੀਆਂ ਗਹਿਰਾਈਆਂ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਵਿਰਾਸਤ ਨੂੰ ਵੀ ਮਾਣ ਨਾਲ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਲੱਕੜ ਦਾ ਜਹਾਜ਼ ਪੰਜਵੀਂ ਸਦੀ ਦੀ ਭਾਰਤੀ ਸਮੁੰਦਰੀ ਸ਼ਕਤੀ ਦਾ ਪੁਨਰ-ਆਵਿਸ਼ਕਾਰ ਹੈ। ਇਸਦੀ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਸਥਿਤ ਅਜੰਤਾ ਦੀਆਂ ਗੁਫਾਵਾਂ ਦੀਆਂ ਕੰਧਾਂ ਉੱਤੇ ਉੱਕਰੀ ਗਈ ਇੱਕ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਪੇਂਟਿੰਗ ਤੋਂ ਲਈ ਗਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਆਕਾਰ ਦੇ ਜਹਾਜ਼ ਨੂੰ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸੇ ਚਿੱਤਰ ਨੂੰ ਆਧਾਰ ਬਣਾ ਕੇ ਇਸ ਜਹਾਜ਼ ਦਾ ਪੂਰਾ ਢਾਂਚਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਤਕਨੀਕ ਅਤੇ ਆਧੁਨਿਕ ਪਰਖ ਦਾ ਸੰਗਮ
ਇਸ ਬੇਮਿਸਾਲ ਯੁੱਧਪੋਤ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਭਾਰਤੀ ਤਕਨੀਕਾਂ ਦੇ ਸਹਾਰੇ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਜਹਾਜ਼ ਦੀ ਹਰ ਇੱਕ ਕੀਲ, ਹਰ ਇੱਕ ਜੋੜ ਅਤੇ ਹਰ ਇੱਕ ਲੱਕੜ ਦਾ ਟੁਕੜਾ ਹੱਥ ਨਾਲ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕਾਰਜ ਕੇਰਲ ਦੇ ਤਜਰਬੇਕਾਰ ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਕਾਰੀਗਰਾਂ ਦੀ ਟੀਮ ਨੇ ਕੀਤਾ, ਜਿਸਦੀ ਅਗਵਾਈ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਜਹਾਜ਼ ਨਿਰਮਾਤਾ ਬਾਬੂ ਸ਼ੰਕਰਨ ਨੇ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਤਜਰਬੇ ਅਤੇ ਸ਼ਿਲਪ ਕੌਸ਼ਲ ਨਾਲ ਇਸਨੂੰ ਜੀਵੰਤ ਆਕਾਰ ਦਿੱਤਾ।
ਇਸ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਵਿੱਚ ਇੰਡੀਅਨ ਨੇਵੀ ਨੇ ਸਿਰਫ਼ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਹੀ ਨਹੀਂ ਨਿਭਾਈ, ਸਗੋਂ ਤਕਨੀਕੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਤੋਂ ਇਸਦੀ ਨਿਰੰਤਰ ਨਿਗਰਾਨੀ ਅਤੇ ਜਾਂਚ ਵੀ ਕੀਤੀ। ਇਸਦੀ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਅਤੇ ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਦੀ ਜਾਂਚ ਆਈਆਈਟੀ ਮਦਰਾਸ ਦੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਵਿਭਾਗ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ, ਤਾਂ ਜੋ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇ ਕਿ ਜਹਾਜ਼ ਸਮੁੰਦਰੀ ਯਾਤਰਾ ਲਈ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮਰੱਥ ਹੈ।
ਨਾਮਕਰਨ ਅਤੇ ਨੌਸੈਨਾ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣਾ
ਕਰਵਾਰ ਸਥਿਤ ਨੇਵਲ ਬੇਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਸਮਾਗਮ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਕੇਂਦਰੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਮੰਤਰੀ ਗਜੇਂਦਰ ਸਿੰਘ ਸ਼ੇਖਾਵਤ ਇਸ ਇਤਿਹਾਸਕ ਜਹਾਜ਼ ਦਾ ਨਾਮ ਰਸਮੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜਨਤਕ ਕਰਨਗੇ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਨੌਸੈਨਾ ਵਿੱਚ ਰਸਮੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਸ ਸਮਾਗਮ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਵਿਰਾਸਤ ਅਤੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਗੌਰਵ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਕ ਵਜੋਂ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਇਹ ਜਹਾਜ਼ ਸਿਰਫ਼ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਲਈ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਇਸਨੂੰ ਅਸਲ ਸਮੁੰਦਰੀ ਯਾਤਰਾਵਾਂ 'ਤੇ ਭੇਜਿਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਸਦਾ ਪਹਿਲਾ ਮਿਸ਼ਨ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪੱਛਮੀ ਤੱਟ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਕੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਸਮੁੰਦਰੀ ਵਪਾਰਕ ਰਸਤਿਆਂ 'ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਹੋਵੇਗਾ। ਪਹਿਲੀ ਪ੍ਰਸਤਾਵਿਤ ਯਾਤਰਾ ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ ਤੱਟ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਓਮਾਨ ਤੱਕ ਦੀ ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਵਪਾਰੀ ਅਕਸਰ ਅਪਣਾਉਂਦੇ ਸਨ। ਇਸ ਯਾਤਰਾ ਦੇ ਮਾਧਿਅਮ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਸਮੁੰਦਰੀ ਸੰਪਰਕਾਂ ਨੂੰ ਪੁਨਰ-ਜੀਵਿਤ ਕਰਨ ਦਾ ਯਤਨ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।
ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮੰਚ 'ਤੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਸ਼ਕਤੀ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ
ਨੇਵੀ ਪ੍ਰੋਕਤਾ ਕੈਪਟਨ ਵਿਵੇਕ ਮਧਵਾਲ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਹ ਜਹਾਜ਼ ਆਧੁਨਿਕ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਤੋਂ ਵੱਖਰਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਨਾ ਤਾਂ ਆਧੁਨਿਕ ਇੰਜਣ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਕੋਈ ਸਵੈਚਾਲਿਤ ਪ੍ਰਣਾਲੀ। ਇਸਦੀ ਤਾਕਤ ਹੈ ਇਸਦੀ ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਬਣਤਰ, ਚੌਕੋਰ ਪਾਲ, ਹੱਥ ਨਾਲ ਚਲਾਏ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਚੱਪੂ ਅਤੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਲੱਕੜ ਦੀ ਪਤਵਾਰ। ਇਹ ਜਹਾਜ਼ ਨਾ ਕੇਵਲ ਭਾਰਤ ਦੀ ਤਕਨੀਕੀ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਨੂੰ ਦਿਖਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਇਹ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਭਾਰਤੀ ਸੱਭਿਅਤਾ ਦੀ ਸਮੁੰਦਰੀ ਸਮ੍ਰਿਧੀ ਦਾ ਇੱਕ ਜੀਵੰਤ ਉਦਾਹਰਣ ਵੀ ਬਣ ਕੇ ਉੱਭਰੇਗਾ।
ਇਸ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਵਿੱਚ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਮੰਤਰਾਲਾ, ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰਾਲਾ ਅਤੇ ਗੋਆ ਸਥਿਤ ਐਮਐਸਐਮਈ ਹੋਡੀ ਇਨੋਵੇਸ਼ਨ ਦਾ ਸਾਂਝਾ ਯੋਗਦਾਨ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਹਿਯੋਗ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਰੱਖਿਆ, ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਅਤੇ ਨਵੀਨਤਾ ਮਿਲ ਕੇ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਭਾਰਤ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਪਛਾਣ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ।
