ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵਾਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਨੰਬਰ ਪਲੇਟਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਿਸਮ ਅਤੇ ਵਰਤੋਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰੰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਨਿੱਜੀ ਵਾਹਨਾਂ ਲਈ ਸਫੈਦ, ਵਪਾਰਕ ਵਾਹਨਾਂ ਲਈ ਪੀਲਾ, ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਵਾਹਨਾਂ ਲਈ ਹਰਾ, ਅਸਥਾਈ ਵਾਹਨਾਂ ਲਈ ਲਾਲ, ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧੀਆਂ ਲਈ ਨੀਲਾ, ਅਤੇ ਫੌਜੀ ਵਾਹਨਾਂ ਲਈ ਉੱਪਰ ਵੱਲ ਤੀਰ ਵਾਲੀ ਨੰਬਰ ਪਲੇਟ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਨੰਬਰ ਪਲੇਟਾਂ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ: ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਕੋਈ ਕਾਰ ਜਾਂ ਮੋਟਰਸਾਈਕਲ ਖਰੀਦਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ RTO ਤੋਂ ਵਾਹਨ ਦਾ ਰਜਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ ਨੰਬਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਅੱਗੇ ਅਤੇ ਪਿੱਛੇ ਲਗਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਨੰਬਰ ਪਲੇਟਾਂ 'ਤੇ ਲਿਖਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਨੰਬਰ ਪਲੇਟਾਂ ਦੇ ਰੰਗ ਵਾਹਨ ਦੀ ਕਿਸਮ ਅਤੇ ਵਰਤੋਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਵੱਖਰੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਨਿੱਜੀ ਵਾਹਨ ਸਫੈਦ, ਵਪਾਰਕ ਵਾਹਨ ਪੀਲੇ, ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਵਾਹਨ ਹਰੇ, ਅਸਥਾਈ ਵਾਹਨ ਲਾਲ, ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧੀਆਂ ਦੇ ਵਾਹਨ ਨੀਲੇ, ਅਤੇ ਫੌਜੀ ਵਾਹਨਾਂ ਲਈ ਉੱਪਰ ਵੱਲ ਤੀਰ ਵਾਲੀ ਨੰਬਰ ਪਲੇਟ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਸਹੀ ਨੰਬਰ ਪਲੇਟ ਨਾ ਹੋਣ ਦੀ ਸੂਰਤ ਵਿੱਚ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਪੁਲਿਸ ਜੁਰਮਾਨਾ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਵਾਹਨ ਜ਼ਬਤ ਵੀ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਸਫੈਦ ਨੰਬਰ ਪਲੇਟ
ਸਫੈਦ ਰੰਗ ਦੀ ਨੰਬਰ ਪਲੇਟ ਨਿੱਜੀ ਵਾਹਨਾਂ ਲਈ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਨਿੱਜੀ ਕਾਰਾਂ, ਮੋਟਰਸਾਈਕਲਾਂ ਅਤੇ ਸਕੂਟਰਾਂ ਵਰਗੇ ਦੋ-ਪਹੀਆ ਵਾਹਨ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਸਫੈਦ ਨੰਬਰ ਪਲੇਟ 'ਤੇ ਵਾਹਨ ਦਾ ਰਜਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ ਨੰਬਰ ਕਾਲੇ ਰੰਗ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਨੰਬਰ ਪਲੇਟ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕ ਨਿੱਜੀ ਵਾਹਨਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਪੀਲੀ ਨੰਬਰ ਪਲੇਟ
ਪੀਲੇ ਰੰਗ ਦੀ ਨੰਬਰ ਪਲੇਟ ਵਪਾਰਕ ਵਾਹਨਾਂ ਲਈ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਟੈਕਸੀਆਂ, ਬੱਸਾਂ, ਟਰੱਕਾਂ ਅਤੇ ਤਿੰਨ-ਪਹੀਆ ਆਟੋ-ਰਿਕਸ਼ਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਪੀਲੀ ਨੰਬਰ ਪਲੇਟ 'ਤੇ ਵੀ ਵਾਹਨ ਦਾ ਰਜਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ ਨੰਬਰ ਕਾਲੇ ਰੰਗ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਰੰਗ ਦੀ ਨੰਬਰ ਪਲੇਟ ਸੜਕ 'ਤੇ ਵਾਹਨ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਪਛਾਣਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੀ ਹੈ।
ਹਰੀ ਨੰਬਰ ਪਲੇਟ
ਹਰੇ ਰੰਗ ਦੀ ਨੰਬਰ ਪਲੇਟ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਵਾਹਨਾਂ ਲਈ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਸਕੂਟਰ, ਮੋਟਰਸਾਈਕਲ, ਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਬੱਸਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਹਰੇ ਰੰਗ ਦੀ ਨੰਬਰ ਪਲੇਟ ਦੇਖ ਕੇ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਪੁਲਿਸ ਅਤੇ ਹੋਰ ਲੋਕ ਇਸ ਵਾਹਨ ਨੂੰ ਵਾਤਾਵਰਣ-ਪੱਖੀ ਅਤੇ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਪਾਵਰ 'ਤੇ ਚੱਲਣ ਵਾਲਾ ਪਛਾਣ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਲਾਲ ਨੰਬਰ ਪਲੇਟ
ਲਾਲ ਰੰਗ ਦੀ ਨੰਬਰ ਪਲੇਟ ਅਸਥਾਈ ਲਾਇਸੈਂਸ ਲਈ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਨਵੇਂ ਵਾਹਨਾਂ ਲਈ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਮਹੀਨੇ ਲਈ ਹੀ ਵੈਧ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਵਾਹਨ ਮਾਲਕ ਨੂੰ ਸਥਾਈ ਨੰਬਰ ਪਲੇਟ ਲੈਣੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਲਾਲ ਨੰਬਰ ਪਲੇਟ ਇਹ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਵਾਹਨ ਨਵਾਂ ਹੈ ਅਤੇ ਅਜੇ ਤੱਕ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਰਜਿਸਟਰਡ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਹੈ।
ਨੀਲੀ ਨੰਬਰ ਪਲੇਟ
ਨੀਲੇ ਰੰਗ ਦੀ ਨੰਬਰ ਪਲੇਟ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧੀਆਂ ਅਤੇ ਦੂਤਾਵਾਸਾਂ ਦੀਆਂ ਗੱਡੀਆਂ ਲਈ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ 'ਤੇ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧੀ ਦੇ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਕੋਡ ਵੀ ਲਿਖਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਵਾਹਨਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਵਾਹਨ ਕਿਸੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮਿਸ਼ਨ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੈ।
ਉੱਪਰ ਵੱਲ ਤੀਰ ਵਾਲੀ ਨੰਬਰ ਪਲੇਟ
ਫੌਜ ਅਤੇ ਹੋਰ ਰੱਖਿਆ ਬਲਾਂ ਦੇ ਵਾਹਨਾਂ ਲਈ ਉੱਪਰ ਵੱਲ ਤੀਰ ਵਾਲੀ ਨੰਬਰ ਪਲੇਟ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਪਲੇਟ ਵਾਹਨ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪਛਾਣ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸੜਕ 'ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਤਰਜੀਹ ਅਤੇ ਮਹੱਤਤਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ।
ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਨਿਯਮਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਅਤੇ ਵਾਹਨ ਸੁਰੱਖਿਆ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ
ਨੰਬਰ ਪਲੇਟ ਸਿਰਫ ਰੰਗ ਅਤੇ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਤੱਕ ਹੀ ਸੀਮਿਤ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸ 'ਤੇ ਲਿਖੇ ਅੱਖਰਾਂ ਅਤੇ ਅੰਕਾਂ ਦਾ ਵੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮਹੱਤਵ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹਰ ਰਾਜ ਲਈ ਵੱਖਰੇ ਕੋਡ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਉਦਾਹਰਨ ਵਜੋਂ, ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਵਾਹਨ DL ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਮੁੰਬਈ ਦੇ ਵਾਹਨ MH ਤੋਂ ਅਤੇ ਕੋਲਕਾਤਾ ਦੇ ਵਾਹਨ WB ਤੋਂ। ਇਹ ਕੋਡ ਵਾਹਨ ਦੇ ਰਜਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ ਸਥਾਨ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਆਧੁਨਿਕ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਡਿਜੀਟਲ ਅਤੇ ਸਮਾਰਟ ਨੰਬਰ ਪਲੇਟਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਪਲੇਟਾਂ 'ਤੇ RFID ਜਾਂ QR ਕੋਡ ਲਗਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਵਾਹਨ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਤੁਰੰਤ ਡਿਜੀਟਲ ਮਾਧਿਅਮ ਰਾਹੀਂ ਜਾਂਚੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਨੰਬਰ ਪਲੇਟਾਂ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਨਿਯਮਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਅਤੇ ਵਾਹਨ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ।
