બ્રિટને ઈરાનના પરમાણુ કાર્યક્રમ સાથે સંકળાયેલા 70 સંગઠનો અને વ્યક્તિઓ પર પ્રતિબંધ મૂક્યો. આ પગલાનો ઉદ્દેશ્ય સંવર્ધિત યુરેનિયમ કાર્યક્રમને રોકવાનો અને વૈશ્વિક શાંતિ તથા સુરક્ષા સુનિશ્ચિત કરવાનો છે.
ઈરાન: સંયુક્ત રાષ્ટ્ર પછી હવે બ્રિટને પણ ઈરાન વિરુદ્ધ કડક પગલું ભર્યું છે. બ્રિટને ઈરાનના પરમાણુ કાર્યક્રમ સાથે સંકળાયેલા 70 સંગઠનો અને વ્યક્તિઓ પર પ્રતિબંધો લગાવ્યા છે. આ નિર્ણય વૈશ્વિક શાંતિ અને સુરક્ષાને ધ્યાનમાં રાખીને લેવામાં આવ્યો છે. બ્રિટિશ વિદેશ કાર્યાલયે જણાવ્યું કે આ પગલું ઈરાનના સંભવિત પરમાણુ હથિયાર નિર્માણ કાર્યક્રમથી ઉદ્ભવતી વધતી ચિંતા હેઠળ ઉઠાવવામાં આવ્યું છે.
પ્રતિબંધનો વ્યાપ
બ્રિટન દ્વારા લાદવામાં આવેલા આ પ્રતિબંધોમાં કુલ 62 સંસ્થાઓ અને 9 મુખ્ય વ્યક્તિઓનો સમાવેશ થાય છે. આ બધા ઈરાનના પરમાણુ અને હથિયાર વિકાસ કાર્યક્રમ સાથે કોઈને કોઈ રીતે સંકળાયેલા છે. આ પગલાનો ઉદ્દેશ્ય ઈરાનને સ્પષ્ટ સંદેશ આપવાનો છે કે પરમાણુ હથિયારો વિકસાવવા માટે કોઈ છૂટછાટ આપવામાં આવશે નહીં અને આંતરરાષ્ટ્રીય સમુદાય આ બાબતે સજાગ છે.
બ્રિટનના વિદેશ મંત્રી યવેટ કૂપરે જણાવ્યું હતું કે ઈરાનનો પરમાણુ કાર્યક્રમ લાંબા સમયથી ચિંતાનો વિષય રહ્યો છે. તેમણે કહ્યું કે આ માત્ર પ્રાદેશિક અસ્થિરતા નથી વધારતો પરંતુ વૈશ્વિક સ્તરે પણ શાંતિ માટે જોખમરૂપ છે. કૂપરે એમ પણ કહ્યું કે બ્રિટન આ પ્રતિબંધો દ્વારા ઈરાનને એ સંદેશ આપવા માંગે છે કે તે પરમાણુ હથિયાર વિકાસને રોકવા માટે તમામ જરૂરી પગલાં લેવા તૈયાર છે.
ઈરાન પર યુરેનિયમ સંવર્ધનનો આરોપ
બ્રિટનનો આ નિર્ણય એવા સમયે આવ્યો છે જ્યારે ઈરાને પોતાના પરમાણુ કાર્યક્રમને આક્રમક રીતે આગળ વધાર્યો છે. ઈરાન હથિયાર-સ્તરના યુરેનિયમ સંવર્ધનમાં વ્યસ્ત છે. આ સંવર્ધિત યુરેનિયમનો ઉપયોગ પરમાણુ હથિયારોના નિર્માણમાં થઈ શકે છે, જેનાથી વૈશ્વિક સુરક્ષાને ગંભીર ખતરો ઊભો થઈ શકે છે.
યવેટ કૂપરે જણાવ્યું કે બ્રિટન આંતરરાષ્ટ્રીય સમુદાય સાથે મળીને ઈરાનના આ પગલાને રોકવા માટે સંપૂર્ણ પ્રયાસ કરશે. તેમનું એમ પણ માનવું છે કે આ પ્રતિબંધો ઈરાનની તકનીકી અને આર્થિક ક્ષમતાઓને અસર કરશે, જેનાથી તે પોતાના હથિયાર કાર્યક્રમને આગળ વધારી શકશે નહીં.
યુએન અને E-3 દેશોનું વલણ
આ પહેલા સપ્ટેમ્બરમાં E3 દેશો બ્રિટન, ફ્રાન્સ અને જર્મનીએ સામૂહિક રીતે "સ્નેપબેક મિકેનિઝમ" સક્રિય કર્યું હતું. આ તંત્ર દ્વારા સંયુક્ત રાષ્ટ્ર દ્વારા હટાવવામાં આવેલા પૂર્વ પ્રતિબંધોને ફરીથી લાગુ કરી શકાય છે. E3 દેશોનું કહેવું છે કે ઈરાને 2015ના ઐતિહાસિક પરમાણુ કરાર (JCPOA)ની શરતોનું ઉલ્લંઘન કર્યું છે.
2015માં થયેલા આ કરાર હેઠળ ઈરાનને તેના પરમાણુ કાર્યક્રમને મર્યાદિત કરવાના બદલામાં ઘણા આંતરરાષ્ટ્રીય પ્રતિબંધોમાંથી રાહત આપવામાં આવી હતી. પરંતુ તાજેતરના વર્ષોમાં ઈરાને સંવર્ધન પ્રવૃત્તિઓ તેજ કરી દીધી છે, જેના કારણે આ કરાર પ્રભાવિત થયો છે.
