ભારતે સ્પષ્ટ કર્યું છે કે દલાઈ લામાના ઉત્તરાધિકારીનો નિર્ણય ફક્ત તેમની પરંપરા અને ઇચ્છાઓ પર આધારિત હશે. ચીનના દાવાને નકારી કાઢતા ભારતે કહ્યું, આ નિર્ણય કોઈ અન્ય દેશ કે સંસ્થાનો અધિકાર નથી.
દિલ્હી: ભારત સરકારે ચીનને દલાઈ લામાના ઉત્તરાધિકારીના મુદ્દા પર સ્પષ્ટ સંદેશ આપી દીધો છે. કેન્દ્રીય લઘુમતી કાર્ય મંત્રી કિરેન રિજિજુએ કહ્યું છે કે દલાઈ લામાના ઉત્તરાધિકારીનો નિર્ણય માત્ર ધાર્મિક પરંપરા અને ખુદ દલાઈ લામાની ઈચ્છાના આધારે થશે. તેમણે ચીનના આ દાવાને નકારી કાઢ્યો છે કે ઉત્તરાધિકારીને ત્યારે જ માન્યતા આપવામાં આવશે જ્યારે તેને ચીનની મંજૂરી મળશે. આ નિવેદન ભારતના સ્પષ્ટ વલણને દર્શાવે છે.
દલાઈ લામાનું પુનર્જન્મ અને પરંપરાનું મહત્વ
દલાઈ લામા, તિબેટી બૌદ્ધ ધર્મના સર્વોચ્ચ ગુરુ માનવામાં આવે છે અને તેમના અનુયાયીઓ એવું માને છે કે દરેક દલાઈ લામાનો પુનર્જન્મ થાય છે. આ પુનર્જન્મ બૌદ્ધ પરંપરાઓ હેઠળ જ નિર્ધારિત થાય છે. દલાઈ લામાએ પોતે એ સ્પષ્ટ કર્યું છે કે તેમના ઉત્તરાધિકારીને માન્યતા આપવાનું એકમાત્ર અધિકૃત એકમ તેમનું ધાર્મિક સંસ્થાન 'ગેડેન ફોડ્રાંગ ટ્રસ્ટ' છે. આ ટ્રસ્ટ દલાઈ લામાની પરંપરાગત અને આધ્યાત્મિક વિરાસતનું સંરક્ષણ કરે છે.
ચીનની દખલગીરી પર ભારતનો બે-ટૂક જવાબ
ચીન દ્વારા વારંવાર એવો દાવો કરવામાં આવ્યો છે કે દલાઈ લામાના ઉત્તરાધિકારીને ત્યારે જ માન્યતા મળશે જ્યારે તેને ચીન સરકારની પરવાનગી પ્રાપ્ત થશે. આના પર ભારત સરકારે માત્ર વાંધો ઉઠાવ્યો છે એટલું જ નહીં, પરંતુ તેને ધાર્મિક પરંપરાઓ અને માન્યતાઓની વિરુદ્ધ પણ ગણાવ્યું છે. કિરેન રિજિજુએ સ્પષ્ટ કહ્યું કે કોઈ પણ બાહ્ય શક્તિ એ નક્કી કરી શકતી નથી કે દલાઈ લામાનો આગામી અવતાર કોણ હશે. આ ફક્ત દલાઈ લામા અને તેમની પરંપરાનો અધિકાર છે.
કિરેન રિજિજુએ શું કહ્યું
કેન્દ્રીય મંત્રી કિરેન રિજિજુએ કહ્યું કે દલાઈ લામા માત્ર બૌદ્ધ અનુયાયીઓ માટે જ નહીં, પરંતુ આખી દુનિયા માટે એક આધ્યાત્મિક પ્રતીક છે. તેમનો ઉત્તરાધિકારી નક્કી કરવો એ કોઈ સરકારનો નહીં, પરંતુ ધાર્મિક પરંપરાનો વિષય છે. તેમણે એ પણ દોહરાવ્યું કે ભારત તરફથી દલાઈ લામાની શિક્ષાઓ અને માન્યતાઓને સંપૂર્ણ સન્માન આપવામાં આવે છે અને તેમની ધાર્મિક સ્વતંત્રતાનું રક્ષણ કરવામાં આવશે.
ભારતમાં બૌદ્ધ અનુયાયીઓની આસ્થા
ભારતમાં લાખો બૌદ્ધ ધર્મના અનુયાયીઓ રહે છે જેઓ દલાઈ લામાને પોતાના આધ્યાત્મિક ગુરુ માને છે. આ અનુયાયીઓ માને છે કે દલાઈ લામાનો આગામી જન્મ અથવા ઉત્તરાધિકારી માત્ર સ્થાપિત ધાર્મિક પ્રક્રિયાઓ હેઠળ જ થઈ શકે છે. ચીન દ્વારા આ પ્રક્રિયામાં હસ્તક્ષેપ કરવાનો પ્રયાસ તેમના વિશ્વાસ અને ધાર્મિક આઝાદીનું ઉલ્લંઘન છે.
ધર્મશાળામાં ભવ્ય આયોજન
દલાઈ લામાનો 90મો જન્મદિવસ 6 જુલાઈના રોજ ઉજવવામાં આવશે. આ પ્રસંગે હિમાચલ પ્રદેશના ધર્મશાળામાં એક ભવ્ય કાર્યક્રમનું આયોજન કરવામાં આવશે. તેમાં ભારત સરકાર તરફથી કેન્દ્રીય મંત્રી કિરેન રિજિજુ અને રાજીવ રંજન સિંહ ઉર્ફે લલ્લન સિંહ ભાગ લેશે. ધર્મશાળા, જ્યાં દલાઈ લામા ઘણા વર્ષોથી નિવાસ કરી રહ્યા છે, તિબેટી સમુદાય માટે એક મહત્વનું ધાર્મિક અને સાંસ્કૃતિક કેન્દ્ર છે.
