भारत आणि ब्राझीलने नवी दिल्लीत आकाश हवाई संरक्षण क्षेपणास्त्र करारावर आणि संरक्षण सहकार्यावर चर्चा केली. राजनाथ सिंह यांनी ब्राझीलच्या अधिकाऱ्यांसोबत लष्करी आणि तांत्रिक भागीदारी मजबूत करण्यावर विचारविनिमय केला.
New Delhi: भारतीय संरक्षण मंत्री राजनाथ सिंह यांनी नवी दिल्लीत ब्राझीलचे उपराष्ट्रपती गेराल्डो अल्कमिन आणि ब्राझीलचे संरक्षण मंत्री जोस मुसियो मोंटेइरो फिल्हो यांच्यासोबत महत्त्वपूर्ण बैठक घेतली. या भेटीचा उद्देश दोन्ही देशांमधील लष्करी आणि संरक्षण औद्योगिक सहकार्य मजबूत करणे हा होता. बैठकीत विशेषतः आकाश हवाई संरक्षण क्षेपणास्त्र प्रणालीच्या करारावर चर्चा झाली. राजनाथ सिंह यांनी 'एक्स' पोस्टवर माहिती सामायिक करताना सांगितले की, दोन्ही देशांनी संरक्षण सहकार्य आणि सामायिक सुरक्षा उद्दिष्टांसाठी दूरगामी विचारविनिमय केला.
संरक्षण औद्योगिक भागीदारी
बैठकीदरम्यान भारत आणि ब्राझीलने संरक्षण उपकरणांच्या सह-विकास आणि निर्मितीच्या शक्यतांवर भर दिला. चर्चेचा मुख्य उद्देश असा होता की, दोन्ही देशांच्या क्षमतांचा उपयोग करून नवोपक्रम आणि तांत्रिक विकासात सहकार्य वाढवता यावे. या अंतर्गत आकाश हवाई संरक्षण प्रणालीच्या ब्राझीलला पुरवठ्याचा प्रस्ताव ठेवण्यात आला.
आकाश हवाई संरक्षण प्रणाली काय आहे
आकाश हवाई संरक्षण प्रणाली ही भारताची स्वदेशी मध्यम पल्ल्याची, जमिनीवरून हवेत मारा करणारी क्षेपणास्त्र प्रणाली आहे. संरक्षण संशोधन आणि विकास संस्थेने (DRDO) याचा विकास केला आहे. याचा मुख्य उद्देश हवाई धोक्यांपासून संरक्षण करणे हा आहे. आकाश प्रणाली शत्रूच्या विमाने, क्षेपणास्त्रे, ड्रोन आणि इतर प्रगत यूएव्हीपासून संरक्षण प्रदान करते. ही भारतीय वायुसेना आणि सैन्य दल दोन्हीमध्ये तैनात आहे आणि भारत डायनॅमिक्स लिमिटेड तसेच भारत इलेक्ट्रॉनिक्स लिमिटेडद्वारे तिचे उत्पादन केले जाते.
ब्राझीलमध्ये संरक्षण कराराची शक्यता
बैठकीनंतर तज्ज्ञांचे मत आहे की, ब्राझील नजीकच्या काळात भारतीय आकाश प्रणाली खरेदी करू शकते. हा करार दोन्ही देशांच्या संरक्षण संबंधांना नवीन दिशा देऊ शकतो. याव्यतिरिक्त, ही भागीदारी ब्राझीलच्या हवाई सुरक्षा संरचनेला देखील मजबूत करू शकते. भारताच्या स्वदेशी संरक्षण तंत्रज्ञानाला आंतरराष्ट्रीय स्तरावर स्वीकारार्हता मिळण्याची शक्यता वाढली आहे.
दोन्ही देशांचे सामायिक हित
भारत आणि ब्राझीलच्या संरक्षण सहकार्याचा उद्देश केवळ क्षेपणास्त्र प्रणालीच्या करारापुरता मर्यादित नाही. दोन्ही देश लष्करी प्रशिक्षण, तांत्रिक सहाय्य आणि संरक्षण नवोपक्रम यामध्येही सहकार्य वाढवू इच्छितात. ही भागीदारी आशिया आणि लॅटिन अमेरिकेतील सुरक्षा संतुलन मजबूत करू शकते आणि दोन्ही देशांच्या सामरिक हितांना लक्षात घेऊन तयार केली जात आहे.
आकाश प्रणालीची तांत्रिक वैशिष्ट्ये
आकाश क्षेपणास्त्र प्रणाली ही मध्यम पल्ल्याची, जमिनीवरून हवेत मारा करणारी क्षेपणास्त्र आहे. तिचा पल्ला सुमारे 30 किलोमीटरपर्यंत आहे आणि ती उच्च वेगाने येणाऱ्या लक्ष्यांवरही निशाणा साधू शकते. आकाश प्रणाली मोबाइल प्लॅटफॉर्मवर तैनात केली जाऊ शकते आणि तिला रेडिओ कमांड आणि रडार नेटवर्कद्वारे नियंत्रित केले जाते. ही प्रणाली आधुनिक हवाई धोके जसे की फायटर जेट, ड्रोन आणि बॅलिस्टिक क्षेपणास्त्रांविरुद्ध प्रभावी संरक्षण प्रदान करते.
भारताच्या संरक्षण निर्यात धोरणाला बळकटी
ब्राझीलसोबतच्या आकाश कराराची चर्चा भारताच्या संरक्षण निर्यात धोरणालाही बळकटी देऊ शकते. भारत बऱ्याच काळापासून स्वदेशी संरक्षण उपकरणांच्या निर्यातीला प्रोत्साहन देत आहे. या करारामुळे भारतीय संरक्षण उद्योगाच्या तांत्रिक क्षमतांना आंतरराष्ट्रीय व्यासपीठावर मान्यता मिळू शकते.
