जपान आशिया खंडाच्या पूर्वेकडील भागात असलेला एक देश आहे, जो चार मोठे आणि अनेक लहान बेटांच्या समूहांनी बनलेला आहे. हे बेट उत्तर पश्चिम प्रशांत महासागरात, आशियाच्या पूर्व समुद्रकिनारपट्टीवर आहेत. जपानचा समुद्र (Sea of Japan/East Sea) पश्चिमेला, ओखोटस्कचा समुद्र (Sea of Okhotsk) उत्तरेला आणि पूर्व चीनचा समुद्र (East China Sea) आणि तैवानपर्यंत दक्षिणेला पसरलेला आहे. चीन, कोरिया (उत्तर आणि दक्षिण कोरिया) आणि रशिया हे त्याचे सर्वात जवळचे शेजारी देश आहेत.
दुसऱ्या महायुद्धात अणुबॉम्ब पडल्यानंतरही जपानने ज्या प्रकारे प्रगती केली आणि स्वतःच्या पायावर उभे राहिले, ते जगभरात एक उदाहरण आहे. उगवत्या सूर्याचा देश म्हणून ओळखला जाणारा जपान जगातील तिसरी सर्वात मोठी अर्थव्यवस्था आहे. पूर्व आशियामध्ये स्थित जपान आपल्या खास संस्कृतीसाठी देखील प्रसिद्ध आहे. जपानच्या लोकांची मेहनती कार्यसंस्कृतीचा हा परिणाम आहे की, अर्थव्यवस्थेत समस्या असूनही जपानी लोक आपल्या प्रयत्नांनी त्यावर विजय मिळवतील, असे जग मानते. चला, या लेखात जपानच्या नवीन तांत्रिक शोधांबद्दल जाणून घेऊया.
बुलेट ट्रेन (१९६४)
दुसऱ्या महायुद्धानंतर जपान पूर्णपणे उद्ध्वस्त झाला होता. असे म्हटले जाते की, त्या महायुद्धानंतर टोकियोमध्ये एकही इमारत व्यवस्थित उभी नव्हती, पण केवळ २० वर्षांच्या आतच जपानने पहिली बुलेट ट्रेन चालवली. जपानमधील पहिली बुलेट ट्रेन १ ऑक्टोबर १९६४ रोजी टोकियो आणि ओसाका दरम्यान सुरू झाली, ज्याची कमाल गती २०० किमी/तास पेक्षा जास्त होती.
टोकियो आणि ओसाका दरम्यानचे ५१५ किलोमीटरचे अंतर पार करण्यासाठी पूर्वी ६ तास ३० मिनिटे लागायची, पण बुलेट ट्रेन सुरू झाल्यानंतर हा वेळ थेट अडीच तासांनी कमी झाला. आज याच मार्गावर लोकांना फक्त २ तास २५ मिनिटे लागतात. तुलनेसाठी, भारतातील मुंबई आणि अहमदाबाद दरम्यानचे ५३४ किमी अंतर पार करण्यासाठी वेगवान ट्रेनने सुद्धा ६ तास २५ मिनिटे लागतात.
आश्चर्यकारक गोष्ट म्हणजे, १९६४ मध्ये टोकियो आणि ओसाका दरम्यान दररोज ६० ट्रेन धावत होत्या, तर आज त्याच मार्गावर दररोज ३३३ ट्रेन धावतात. जपानने बुलेट ट्रेनसाठी २,२०० किमी लांबीच्या लाईन्स टाकल्या आहेत, ज्यावर दररोज ८४१ ट्रेन धावतात. १९६४ पासून आतापर्यंत या ट्रेनचा वापर जगाच्या लोकसंख्येपेक्षा जास्त लोकांनी केला आहे.
पॉकेट कॅल्क्युलेटर (१९७०)
पॉकेट कॅल्क्युलेटर, जे आकडेमोड करायला मदत करते, हा जपानचा एक महत्त्वाचा शोध आहे. सुरुवातीच्या काळात ही उपकरणे खूप जड होती आणि ती खिशात घेऊन जाणे शक्य नव्हते. पण, वेळेनुसार तंत्रज्ञान विकसित झाले आणि आज आपण जपानने विकसित केलेल्या स्मार्ट तंत्रज्ञानाचा आनंद घेऊ शकतो.
एंड्रॉइड रोबोट (२००३)
रोबोट आता आपली वास्तविकता बनले आहेत आणि जपानी संशोधकांच्या मदतीने ते खऱ्या आयुष्यात वापरात आले आहेत. हे तांत्रिक जीव माणसांप्रमाणे काम करू शकतात आणि वागू शकतात. २००३ मध्ये पहिला जपानी मानवासारखा दिसणारा रोबोट सादर करण्यात आला, जो डोळे मिचकावणे, श्वास घेणे आणि खऱ्या माणसासारखे वागण्यास सक्षम होता. २०१५ मध्ये, जपानने आणखी एक शोध लावला, जेव्हा त्यांनी जवळजवळ पूर्णपणे मानवासारख्या रोबोट्सनी सुसज्ज एक हॉटेल उघडले.
ब्लू एलईडी लाईट (१९९०)
ब्लू एलईडी लाईट हा जपानचा आणखी एक महत्त्वाचा शोध आहे. २०१४ मध्ये भौतिकशास्त्रातील नोबेल पुरस्कार विजेते वैज्ञानिक शुजी नाकामुरा आणि त्यांच्या सहकाऱ्यांनी याचा शोध लावला होता. एलईडी, एक प्रकाश उत्सर्जक डायोड, कमी उष्णता निर्माण करून आणि जास्त प्रकाश देऊन प्रक्रिया अधिक चांगली करू शकतात.
इलेक्ट्रिक राइस कुकर
स्वयंपाकघरातील व्यावहारिक उपकरणांमध्ये इलेक्ट्रिक राइस कुकरचा देखील समावेश आहे. यात एक वाटी, उष्णतेचा स्रोत आणि थर्मोस्टॅट असतो. हे भात योग्य प्रकारे शिजवण्यास सक्षम आहे. हे भात गरम आणि ताजे ठेवते, जळण्यापासून वाचवते आणि सहजपणे स्वच्छ करता येते.
